Bajardi: 1-kurs magistri

Epidemiya

Pandemiya

O'tmishdan bizga bir qancha pandemiyalar ma’lum. Evropani barbod qilgan Qora vabo - buning bir misoli. Pandemiyalar millionlab insonlarni o’limiga va chuqur iqtisodiy inqirozlaga sabab bo’lishidan tashqari, har gal jamiyat hayotiga ma’daniy, siyosiy hamda ijtimoiy o’zgarishlarni olib ketgan. Aksariyat holatlarda bu o’zgarishlar pandemiyaning o’zidanda uzoqroq vaqt davomida saqlanib qolgan. Tarixda sodir bo’lgan eng katta pandemiyalar hisoblanuvchi Afina vabosi, Qora o’lat va Ispan grippi misolida ma’lum bo’ladiki, kasalliklarga qarshi kurashish jarayonida jamiyatdagi sog’liqni saqlash, iqtisodiyot, din va odamlar o’rtasidagi ijtimoiy munosabatga kirishish, ish jaroyoni kabilar katta o’zgarishlarga uchragan. Britaniyalik siyosatchi Dr. Liam Foks qayd etganidek, “pandemiyadan keyingi hayot xech qachon avvalgidek bo’lmagan, bu safargisi (COVID 19) ham bundan mustasno emas

Biz epidemiya va pandemiya tushunchasini bir-biri bilan adashtirmasligimiz lozim. Tarixda bir qancha epidamiyalar va pandemiyalar bo’lib o’tgan.

Epidemiyalar:

Afina vabo epidemiyası (er.a.429-27/426)

Rossiyada taun epidemiyası (1654-1655)

Boyuk London vabosi (1665-1666)

Boyuk taun epidemiyası (1679)

Marsel taunu (1720-1722)

Taun epidemiyası (1878-1879)

Ebola virusi (2014)