Bahor manzarasi va mehnat

1.1. Ona tili ta'lim sohasi
Ona tili ta'limi bolalarning tafakkur qilish faoliyatlarini kengaytirishga, ularda erkin fikrlay olish, o'zgalar fikrini anglash, o'z fikrlarini og'zaki va yozma ravishda ravon bayon qila olishga, jamiyat a'zolari bilan erkin muloqotda bo'la olish ko'nikma va malakalarini rivojlantirishga xizmat qiladi. Bu o'rinda ona tili ta'limiga o'quv fani emas, balki, butun ta'lim tizimini uyushtiruvchi ta'lim jarayoni sifatida qaraladi. Ona tili ta'lim standarti ko'rsatkichlari bolaning fikrlay olishga, ifodalangan fikrni anglashga va o'z fikrini savodli, mantiqiy izchillikka rioya qilgan holda bayon qila olishga o'rgatish nuqtai nazaridan belgilandi.
Boshlang'ich ta'lim bosqichida o'quvchilarning ona tili ta'lim sohasi bo'yicha tayyorgarlik darajasiga qo'yiladigan minimal talablar quyidagi uch parametrli standart o'lchovi orqali aks ettirildi: O'qish texnikasi, o'zgalar fikrini va matn mazmunini anglash hamda fikrni yozma shaklda bayon etish malakasi.
O'qish texnikasi bolaning savodxonlik, yozma nutq belgilarini talaffuzda almashtirish ko'nikmasini aniqlash maqsadida kiritilgan. Bu parametr orqali o'quvchining notanish bo'lgan matnni ifodali o'qiy olish ko'nikmasi aniqlanadi. Bunda miqdoriy ko'rsatkich sifatida ifodali o'qish tezligi, ya'ni minutiga berilgan matndan nechta so'z o'qiy olish ko'rsatkichi olingan. Sinfdan-sinfga o'tish bilan miqdoriy ko'rsatkichdagi belgilar soni oshishi bilan birga berilgan matnni o'qishdagi talablar ham bolaning yoshiga monand ravishda ortib boradi.
Matn mazmunini anglash, o'zgalar nutqini eshitish va fikrini anglash malakasi bolaning og'zaki bayon qilayotgan o'zgalar fikrini hamda yozma matn mazmunini anglay olish darajasini aniqlash maqsadida kiritilgan. Bu parametrlarning ko'rsatkichlari o'quvchi o'n minutda qancha sahifa matnni o'qishi, o'zgalar fikrini va matn mazmunini anglash hamda uni og'zaki qayta bayon qilish darajasini aniqlaydi.
Fikrni yozma shaklda bayon etish malakasi murakkab jarayon bo'lib, ona tili ta'limining maqsadi shu parametrda mujassamlashadi va o'quvchi tomonidan yaratilgan matnda aks etadi. Bu parametr bo'yicha ta'lim sifatining natijasini baholashda o'qituvchi tomonidan quyidagi ko'nikmalarning darajasi aniqlanadi:
- fikrning mantiqiy izchillikda ifodalanganligi;
- fikrlash mavzuining murakkablik darajasi (sodda, murakkab tavsifning mavzuga muvofiqligi va tavsifning qiymati);
- tavsifda tilning ifoda vositalaridan foydalanish darajasi;
O'quvchilarning tayyorgarlik darajasiga qo'yiladigan majburiy minimal talablar
Umumiy o'rta ta'lim ikki bosqichdan iborat bo'lib, boshlang'ich (1 -4-sinflar) va umumiy o'rta ta'lim (1 -9-sinflar)ni qamrab oladi.
Umumiy o'rta ta'limning davlat ta'lirrLstandarti ' boshlang'ich hamda umumiy o'rta ta'lim nihoyasida o'quvchilar egallashi lozim bo'lgan bilim, ko'nikma va malakalarning minimal darajasini belgilab beradi.
Har yakunda o`quvchilar egallashi lozim bo'lgan bilim, ko'nikma va malakalar ta'lim predmetlari bo'yicha ishlab chiqilgan o'quv dasturlarida o'z aksini topgan.