Аудан өлшем бірліктері
Аудын өлшем бірлігі ретінде бірлік квадраттың ауданы қабылданады.
Қабырғасының ұзындығы 1 мм болған квадраттың ауданы 1 мм квадрат.
177
Қабырғасының ұзындығы 1 см болған квадраттың ауданы 1 см квадрат.
Қабырғасының ұзындығы 1 дм болған квадраттың ауданы 1 дм квадрат.
Қабырғасының ұзындығы 1 м болған квадраттың ауданы1м квадрат.
Қабырғасының ұзындығы 1 км болған квадраттың ауданы 1 км квадрат.
Қабырғасының ұзындығы 1 км болған квадраттың ауданы 1 км квадрат
болады.
Қабырға ұзындығы 10 м болған квадраттың ауданы 1 ар делінеді.
1 ар=10 м*10м=100м квадрат; 1 ар = 100 м квадрат
Қабырға ұзындығы 100 м болған квадраттың ауданы бір гектар болады.
1 га = 100 м *100 м = 10 000 м квадрат; 1 га = 100 ар.
Аудан өлшем бірліктерінің ішінде төмендегі қатынастар бар:
1 см = 1 см*1 см= 10 мм*10 мм = 100 мм квадрат
1 дм квадрат = 1 дм*1 дм =10 см*10 см = 100 cм квадрат
1 м квадрат = 1 м *1 м= 10 дм*10 дм= 100 дм квадрат.
1 м квадрат=1 м*1 м = 100 cм*100 см=10 000 cм квадрат
1 км квадрат = 1км *1 км= 1 000 м – 1 000 м = 1 000 000 м квадрат
1. Кестені мұқиятпен бақыла:
1-қатар
1 мм
1 см
1 дм
1 м
10 м
100 м
1 км
2-қатар
1 мм кв
1 см кв
1 дм кв
1 м кв
1 ар
1 га
1 км кв
а) кестенің бірнеше қатарындағы ұзындық бірлігін өзінен кейінгі
ұзындық бірлігіне өту үшін неше есеге арттыру керек?
ә) 2-қатардағы аудан берлігінен кейінгі тұрған аудан бірлігіне өту үшін
неше есеге арттыруы тиіс?
178
2. Фермердің бау- бақшасының бойы 600 м, ал ені 500 м болған
тіктөртбұрыш формасында. Баудың ауданын гектар, ар және метрмен
өрнекте.
3. Табанының ұзындығы а=4 см және биіктігі в=5 см болған
тіктөртбұрышты бір қабатында 4 квадрат болған қабатына бөлінеді, сонда
тіктөртбұрыштың қабырғасының ұзындығы 4*5=20 бірлік квадратқа
бөлінеді.
Яғни, бұл төртбұрыштың ауданы S=4*5=20-ға тең болады.
Квадрат — қабырғалары өзара тең төртбұрыш болғандықтан оның
ауданын S=a*a=a (квадрат бірлік) формуласына сәйкес есептеледі.
4. Табанының ұзындығы 6 см, биіктігі 4 см болған тіктөртбұрыштың
ауданын тап.
Шешуі. S=a*b формуласына орай: a=6 см, b=4 см болғандықтан: S=
6см*4 cм=24 см. квадрат. Жауабы: 24 см квадрат.
5. Табанының ұзындығы а=10 см, ені b=6см 4 мм болған төртбұрыштың
ауданын тап.
Шешуі. Тіктөртбұрыштың қабырғаларын бір түрлі ұзындық бірлігінде
өрнектеп аламыз:
10 см = 100 мм; 6 см 4 мм = 60 мм+4 мм = 64 мм. S = a*b = 100 мм*64 мм
= 6400 мм квадрат = 64 см. Жауабы 64 см квадрат.
Тіктөртбұрыштың аудыны оның табанымен биіктігінің көбейтіндісіне
тең: S – a*b (квадрат бірлік), мұнда а табаны мен биіктік b бірдей ұзындық
бірліктерімен өрнектеледі.
6. Торкөз дәптеріңе табаны 6 торкөз, биіктігі 8 торкөз болған
тіктөртбұрыш сыз. Сол тіктөртбұрыш неше торкөзден құралған?
7.
179
Do'stlaringiz bilan baham: |