Badiiy so’z qudrati

Umr deganlari o’tmakda shoshqin,

Tilla barglarini elab yo'limga

tarzida ifodalanadi. Umrning o'tkinchiligi haqida biz avval bildirgan fikrlar to'g'ri bo'lsa-da, favqulodda o'ziga xoslik yo'q. Shu bois ular esda qolmaydi, eshituvchiga kuchli ta'sir ko'rsatmaydi. She'riy parchada esa, yorqin, o'ziga xos obrazli ifodalar borki, bular asarning ta'sirchanligini ta'minlagan. Badiiy adabiyot san'atning nihoyatda qadimiy turidir. Insoniyat paydo bo'lgandan buyon badiiy asarlar yaratilib kelinmoqda deb, bemalol aytish mumkin. Rivoyat qilish­laricha, dunyodagi birinchi she'rni hazrati Odam ota o'g'li Hobilning o'ldirilishi munosabati bilan to'qigan ekan. Insonning hayotiga yozuv kirib kelgunga va keng yoyilgunga qadar badiiy asarlar og'zaki tarzda yaratilgan va iste'­dodli kishilar tufayli og'izdan og'izga o'tib kelgan. Yozuv paydo bo'lgach va savodli kishilar birmuncha ko'paygach esa, badiiy asarlar turli narsalarga yozila boshlagan va bu bilan insoniyatning yo'qolmas mulkiga aylangan. Qay tarzda yaratil­ganligi va kishilik xotirasida qaysi shaklda saqlanib qolganligi­ga ko'ra badiiy adabiyotni ikki turga ajratishadi: og'zaki va yozma adabiyot. Og'zaki adabiyotning qadimiyligi, yozma adabiyotning esa undan keyinroq paydo bo'lganligi ona tili darslaridan sizga ayon bo'lishi kerak. Negaki, siz yozuvning og'zaki nutqqa qaraganda nihoyatda keyin paydo bo'lganini bilasiz. Og'zaki adabiyot yoki xalq og'zaki ijodi namunalari­ning dastlab kim tomonidan yaratilganligi ma'lum bo'lmaydi. Bu xildagi asarlar ajdodlardan avlodlarga, og'izdan og'izga o'tib yetib keladi. Badiiy adabiyot ifoda xususiyatiga ko'ra lirik, epik va dramatik singari turlarga bo'linadi. Har bir adabiy tur esa, o'z navbatida muayyan janrlardan tashkil topadi. Odamda ko'ngil bo'lganligi uchun ham u hamisha go'zal­likka intilib yashaydi. Mutafakkirlarning: «Dunyoni go'zallik qutqaradi», - degan gapi, aslida, olamni pokiza ko'ngil saqlab qolishi mumkin deganidir. Shuning uchun ham san'at odamlar hayotida muhim o'rin tutadi. Chunki uning yordamida inson ko'ngli ezgulik va go'zallikka oshno bo'ladi.