Badiiy gimnastikaning rivojlanish tarixi

2- modul:

BADIIY GIMNASTIKANING RIVOJLANISH TARIXI
 
 
REJA: 
1.
Kirish.
2.
Badiiy gimnastika tarixi 
3.
Badiiy gimnastika elementlarini paydo bo`lish tarixi 
4.
Badiiy gimnastika dasturi va musobaqa qoidalarini uzluksiz takomillashuvi
5.
Xalqaro maydondalarda O`zbekiston badiiy gimnastikachi qizlarimizning o`rni
6.
O`zbekistonda badiiy gimnastikaning rivojlanishi. 
 
 
Tayanch iboralar:
 
Dramatik, emosional tus, ritm, intellektual, 
federatsiya, predmet, 
forum.
 
KIRISH 
Mustaqil davlatimizning ertangi kuni, uni gullab-yashnashi va rivojlanishi ko‘p jihatdan 
o‘sib kelayotgan yosh avlodning sog‘lom bo‘lishiga bog‘liq. Bu esa o‘z navbatida,Vatanimiz 
kelajagi-farzandlarimizning jismoniy, aqliy va ma‘naviy kamol topishi uchun qulay sharoitlar 
yaratishni taqazo etadi. 
Respublikamiz Prezidenti I.A.Karimov ―Barkamol avlod O‘zbekiston taraqqiyotining 
poydevori‖ nutqida ta‘kidlaganlaridek, ‖Barchangiz yaxshi bilasizki, kelajak avlod haqida 
qayg‘urish, 
sog‘lom, 
barkamol 
naslni 
tarbiyalab 
etishtirishga 
intilish-bizning 
milliy 
xususiyatimizdir‖
1
. 
1992-yilda ―Jismoniy tarbiya va sport‖ to‘g‘risidagi 27 moddadan iborat O‘zbekiston 
Respublikasi 
qonunlari 
xalqimizni 
sog‘lomlashtirishda 
davlatimizning 
yana 
bir 
karra 
g‘amxo‘rligidan dalolat beradi. 
Respublika Prezidenti I.A.Karimovning farmonlari, buyruqlarida mamlakatimiz aholisini 
sog‘lomlashtirishga qaratilgan bo‘lib,jismoniy tarbiyaga katta e‘tibor berilgan. 
1999-yil 
27-may 271-sonli ―O‘zbekistonda jismoniy tarbiya va sportni yanada 
rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida‖, 2002-yil 24-oktyabr ―O‘zbekiston bolalar sportini 
rivojlantirish jamg‘armasini tuzish to‘g‘risida‖gi Qarorlari mamlakatda mamlakat aholisining 
salomatlagini yaxshilash, ayniqsa, talaba-yoshlar jismoniy taraqqiyotini tarbiyalab etishtirishda 
eng muhim omillardan biri sifatida xizmat qilmoqda
2
. 
O‘zbekiston eng qadim zamonlardan buyon inson yashab kelayotgan joylardan,eng eski 
madaniyat o‘choqlaridan biridir. 
O‘zbekiston hududidagi turli joylarda (Surxondaryo, Samarqand, Toshkent, Xorazm 
viloyatlarida) topilgan quyi paleolit davriga mansub tosh qurollar, o‘sha zamon kishilarining 
manzilgohlari, 
dehqonchilik 
madaniyati, 
irrigatsiya 
qurilishi, 
chorvachilik 
izlari, 
eramizdan 
oldingi ikkinchi ming yillikning oxirlari va birinchi ming yillikning boshlariga mansub bronzadan 
ishlangan buyumlar, qurollar va hokazolar ana shundan daololat beradi. 
O‘zbeklarning qadimgi ajdodlari o‘z yuksak ajdodlari o‘z yuksak madaniyatini vujudga 
keltirguncha og‘ir yo‘lni bosib o‘tishda zo‘r jasorat ko‘rsatganlar, tabiat bilan kurashga bardosh 
bera olganlar. Bu esa xalqdan jismoniy baquvvat bo‘lishni talab qilar edi. O‘zbekiston zaminida 
ilgari yashagan xalqlar hayotiga tasodifan kirib qolgan emas, ularning ko‘p asrlik tarixi bor. 
IX-XI asrlarda (Somoniylar hukmronlik qilgan darvda) O‘rta Osiyo xalqlari hayotida fan, 
madaniyat va san‘at ancha ravnaq topgan bu davrda o‘zbek xalqi dunyoga bir qator atoqli olimlar 
etkazib beradi. Bu haqida M.Musaevning ―O‘zbekiston SSR‖ kitobida R.Ismoilov, 
Yu.Sholomskiyning ―O‘zbekiston fizkultura tarixi‖k itoblarida qator ma‘lumotlar berilgan. 
1
I.А.Kаrimоv.Univеrsiаdа 2002-yil spоrt musоbаqаlаrigа yubоrgаn tаbrigi.Mа‘rifаt gаzеtаsi, 2002-yil 22-
mаy.
2
O‘zbеkistоn Rеspublikаsi bоlаlаr spоrtini rivоjlаntirish jаmg‘аrmаsini tаshkil etish to‘g‘risidа O‘zbеkistоn 
Rеspublikаsi Prеzidеntining 2002-yil 24-yil RG‘ 315-fаrmоni 

---

21 
Temuriylar hukmronligi davrida (1370-1570) o‘zbek feodal davlati hayotida harbiy san‘at 
hamda jismoniy mashqlarning xilma-xil turlari yanada rivoj topdi. Buni isbotlovchi dalillar 
I.R.Ismoilov, Yu.Sholomskiyning ―O‘zbekiston fizkultura tarixi‖asarlarida keng yoritib berilgan. 
Ulug‘ o‘zbek shoiri, mutafakkiri A.Navoiyning ―Hamsa‖sida ham xuddi shunga o‘xshash 
jismoniy mashqlar ahamiyatini ko‘rsatib berilgan. 
Har bir davlat, jamiyat jismoniy madaniyatniig umumiy tarixi bo‘yicha, aynan o‘ziga xos 
bo‘lgan an‘analarga egadir. Gimnastika bo‘lg‘usi sport turi sifatida o‘zgarib turgan turli tuzimlar 
sharoitidagi jismoniy tarbiyaning an‘anaviy va noan‘anaviy vositalari majmuiga aylangan edi. 
O‘rta Osiyo hududida, jumladan O‘zbekistonda davolash, sog‘lomlashtirish, amaliy 
jismoniy madaniyatning elementlari va yo‘nalishlari ilmiy asoslanlangan tarixiy ildizlariga egadir 
(Alpomish, Ibn Sino, Amir Temur va boshqalar). 
Mazkur ma‘lumotlar, qo‘llaniladigan vositalar, O‘zbekiston aholisi alohida guruhlarda 
jismoniy qobiliyatlarining namoyon bo‘lishi va rivojlanishi haqida keng tasavvur beradi. 
Ushbu sport turida jismoniy madaniyat bilan shug‘ullanuvchilarning katta guruhi 
murukkab mashqlar va qobiliyatlarni yuksak texnik darajada bajarishni qisqa vaqt ichida o‘rgana 
olar edilar. 
Joylarda bolalar uchun sport maktablarining tashkil etilishi, gimnastikachilarning turli 
musobaqalardagi chiqishi, birinchi sport ustalarining eng yaxshi yutuqlari, Olimpiya o‘yinlarida 
ishtirok etish, mustaqil O‘zbekiston Respublikasida sportchilarning yangi mavqei, yuksak 
natijalarga erishgan gimnastikachilar mahorati, bularning barchasi shu ajoyib sport turi tarixini 
tashkil etadi. Jahonning taniqli sportchilari orasida O‘zbekiston gimnastikachilari qanday o‘ringa 
ega bo‘lishgan? Ular Respublika nufuzini ko‘tarishga qanday hissa qo‘shmoqda? 
Mustaqillikka erishgach, respublika rahbariyati gimnastikachilarni jahonda davlatimiz 
nufuzini ko‘tarishga hamda ularning qo‘shayotgan hissalarini yuqori baholamoqda. Shuning 
uchun ham bizning gimnastikachilar haqidagi ma‘lumotlar yurtimizda sodir bo‘layotgan rasional 
o‘zgarishlarni yaqqol ko‘rsatib berdi. Fanning tarixiy qimmatini shu fan rivojlanish tarixi, o‘tmish 
xotiralari, xalq an‘analariga hurmat, ma‘naviy boylik, o‘quv mashg‘uloti uchun nazariya, talaba 
va tinglovchilarni o‘qitish uchun uslubiyat tashkil etadi.