Badiiy asarda vaqt

Badiiy vaqt va san'at maydoni bu yaxlit idrokni ta'minlovchi badiiy obrazning eng muhim xususiyatlari badiiy haqiqat va kompozitsiyani tashkil etuvchi kompozitsiyalar. So'z san'ati dinamik, vaqtinchalik san'at guruhiga kiradi (plastik, fazoviy san'atlardan farqli o'laroq). Ammo adabiy-she'riy obraz, vaqt ichida rasmiy ravishda ochilgan (matnning ketma-ketligi sifatida) o'z mazmuni bilan dunyoning makon-vaqtinchalik rasmini, shuningdek, ramziy, g'oyaviy, qadriyat jihatidan ko'paytiradi. "Uy" (yopiq makon tasviri), "bo'shliq" (ochiq maydon tasviri), "eshik", "deraza", "eshik" (bir-birining chegarasi) kabi an'anaviy fazoviy belgilar. , uzoq vaqtdan beri dunyoning adabiy va badiiy (va kengroq - madaniy) modellarida (Gogolning "qadimgi er egalari" uyi yoki tobut kabi ramziy boylik, tasvirlarning ramziy boyligi) mazmunli kuchlarni qo'llash nuqtasi bo'lib kelgan. Raskolnikovning 1866 yil "Jinoyat va jazo" filmidagi xonasi kabi, F.M.Dostoevskiyning "Taras Bulba" dagi dasht kabi, 1835, N.V. Gogol yoki A.P. Chexovning shu nomdagi hikoyasida). Badiiy xronologiya ham ramziy ma'noga ega (Turgenev nasri olamiga xos bo'lgan bahor va yoz gullaridan kuzgi g'amginlikgacha bo'lgan harakat). Umuman olganda, kosmik vaqt tasvirlarida (xronotop, M.M.Baxtinning fikriga ko'ra) amalga oshirilgan qadimiy qadriyat turlari - otalar uyidagi "idil vaqt", begona yurtdagi sinovlarning "sarguzasht vaqti", "sirli vaqt" ofatlar er ostiga tushish - Yangi davr klassik adabiyoti tomonidan qisqartirilgan shaklda yoki boshqa tarzda saqlanib qolgan va zamonaviy adabiyot ("Vokzal" yoki "aeroport" hal qiluvchi uchrashuvlar va bo'shatish joylari, yo'lni tanlash, to'satdan tanib olish va hk. Eski "chorrahaga" yoki yo'l bo'yidagi tavernaga to'g'ri keladi; "laz" - topos sifatida avvalgi "ostona" marosim o'tish).

So'z san'atining belgisi, ma'naviy, ramziy xususiyatlarini hisobga olgan holda