B. X. Azizkulov, B. K. Janzakov iqtisodiy siyosatga kirish samarqand

Iqtisodiy xavfsizlik
- mamlakat, hudud, firma, kompaniyaning iqtisodiy 
inqirozga uchrash xavfidan himoya qilish boʻyicha koʻradigan chora-tadbirlari 
majmui. Rivojlangan mamlakatlarda I.x.ni taʼminlash maqsadlarida yirik firma, 
kompaniyalarda maxsus xizmatlar tashkil qilinadi. Ular bozorlarni oʻrganish, talab 
va taklifni prognozlash, ilmiy-texni-ka taraqqiyotini kuzatish va b. ishlarni 
bajaradilar (qarang Marketing). I.h.ni taʼminlashda mahsulot turini munta-zam 
yangilab turish, raqobatdor mahsulotlarni i. ch., harajatlarni qisqartirish muhim 
ahamiyatga ega. 
Iqtisodiy xavfsizlik 
milliy iqtisodiyot darajasida makroiqtisodiy kategoriya 
va muayyan mamlakat milliy iqtisodiyotini tavsiflaydi, bozor tizimida xatar 
borligidan va bundan hatto milliy iqtisodiyot ham xoli boʻlmasligini, undan 
saqlanish zarurligini bildiradi. 
Iqtisodiy xavfsizlik
ning bosh mezoni bu mamlakat ehtiyojlarining uzluksiz 
taʼminlanishi hisoblanadi, bu, birinchidan, imkon boricha oʻzini oʻz mahsulot va 
xizmatlar bilan taʼminlashni, ikkinchidan, mamlakatda yaratish mumkin boʻlmagan 
tovar va xizmatlarni chetdan qulay narxlarda va uzluksiz keltirib turishni bildiradi. 

---

158 
Aks holda iqtisodiyot izdan chiqadi. Milliy iqtisodiyot darajasida I.x.ning muhim 3 
yoʻnalishi (oziq-ovqat, yoqilgʻi-energetika, eksport) mavjud.
Mamlakat aholisining oziqovqatga boʻlgan talabini qondirilishi 80%, 
mamlakatning energiya omillariga boʻlgan talabining oʻz hisobidan 70—80% ga 
qondirilganda xavfsizlikka erishilgan hisoblanadi. Eksport xavfsizligi mamlakat 
eksport salohiyatini amalga oshirish imkoniyati bilan belgilanadi. Eksport tarkibida 
isteʼmolga tayyor mahsulotlar, birinchi navbatda, ishlov beruvchi sa-noat 
mahsulotlari boʻlishi talab etiladi.
Eksportning cheklangan turdagi tovarlarga, ayniqsa, jahon bozorida narxi 
tez-tez oʻzgarib turadigan xom ashyo va energiya omillariga bogʻliq boʻlib qolishi 
eksport xatarini tugʻdiradi, narxlar pasaygan paytda eksport tushumidagi 
yoʻqotishlar mamlakat iqtisodiyotiga zarar keltiradi. Iqtisodiyot globallashgan, 
eksport va importning milliy iqtisodiyotga taʼsiri kuchaygan sharoitda iqtisodiy 
xavfsizlikni oʻz ishlab chiqarishi bilan taʼminlab boʻlmaydi. Shunday sharoitda 
eksport-import aloqalarining muntazamligini strategik sherikchilik asosida 
taʼminlash iqtisodiy xavfsizlikni kafolatlaydi.