B. T. Toshmuhamedov

Hududiy m etam orfizm jinslari
K atta hududa sodir b o'lgan, y a ’ni keng tarqalgan din am o ter- 
mal m etam orfizm ga regional m etam orfizm deyiladi. Regional 
m etam orfizm ga uchragan hud u d larid a m etam orfik jinslarni bir 
xil rivojlanganligi va m etam orfik om illarni (bosim va harorat) bir 
xilligi xosdir. K atta h ududlarda jins tashkil qiluvchi m inerallarni 
m a ’lum assotsiatsiyasi xos bo 'lib, u la r fiziko-kim yoviy sharoitni 
doim iyligini ko'rsatadi.
Q uyida regional m etam orfizm fatsiyalari va uning jaray o n id a 
hosil b o 'lg an asosiy jinslarning ta ’rifi keltirilgan.
Y ashil sla n etsla r fatsiyasin in g jinslari. 
Bu fatsiya jin slari
185

---

quyidagi term odinam ik sharoitda hosil boMadi. H arorat 400°C 
gacha, bosim 4000 atm . gacha b o'lad i. Bu sharoitda gillar gilli 
slanetslar, fillit va xlorit-seritsitli slanetslarga o 'tad i. O 'rta va asos 
vulqonogen jinslar yashil jinslarga va yashil slanetslarga o 'tad i.
S la n e tsla r g a
jin s ta sh k il q ilu v ch i m in e ra lla rn i m a ’lum
yo'nalishda joylashganligi xosdir. Jinsni teksturasi slanetssimon, 
strukturasi lepidoblastli, ayrim hollarda grano-lepidoblastli. Slanetslar 
regional m etam orfizm ni yashil slanetslar fatsiyasida hosil bo'ladi. 
U lar hosil bo'lishiga ko'ra paraslanets va ortoslanetsga bo'linadi.
M etam rofizm ni bo shlang'ich bosqichida gillar gilli slanetsga 
o'tad i. Jinsda xlorit, seritsit, kvars va boshqa m inerallar hosil 
bo'ladi. Jinsda gilli massa m a ’lum m iqdorda saqlanib qoladi. Jins 
strukturasi blastopelitli.
M etam orfizm ning darajasi ko'payishi bilan gilli slanets fillitga 
o'tad i. Fillitlar m ayin tangachakili, yupqa qatlam li jins. Jins k o 'p
m ikdorda seritsit va xloritni b o 'lish i hisobiga slanetsevatostni 
tekisligi bo'yicha ipaksim on yaltiraydi. Jinsning rangi kum ush- 
sim on-oq, yashil-ko'k, grafit bo'lsa, u to 'q kulrang va qora bo'ladi. 
Jins tarkibida yana kvars, kalsit, dolom it, granat uchraydi.