B. T. Toshmuhamedov

Sanidinit fatsiyasi. 
M arm arlar karbonat jinslarini hisobiga 
hosil bo'ladi. U lar o ‘rta-yirik donali b o ‘lib, rangi har xildir.
Tutash (kontakt) m etasom atik jinslar
Bu jinslar ko‘pincha nordon jinslar bilan ohaktoshlarni va 
dolomitlarni chegarasida postmagmatik eritmalarnngi va gazlarning 
ta ’sirida hosil boMadi. Hosil boMgan jinsni 
skarn 
deyiladi. U lar 
karbonatlar va granitlardan m ineral tarkibidan keskin farq qiladi. 
Skarnlarda piroksen, granat, epidot, amfibollar, vezuvian, skapolit, 
olivin gruppasiga kiruvchi m in erallar va flagopit va boshqa 
m in erallar uchraydi. S karnlarda m a g n etit, sheelit, kassiterit, 
m olibdenit, arsenopirit va boshqa m a ’danli m inerallar uchraydi. 
U larni kristallanish darajasi va rangi h ar xildir. Stukturasi ko'proq 
granoblastli boMadi.
A vtom etasom atizm va gidroterm al m etasom atizm jinslari.
Avtometasomatik jinslar soviyotgan intruziv jinsga, o ‘sha magmatik 
o ‘choqdan ajralib chiqayotgan eritm a va gazlarning ta ’sirida hosil 
boMgan jinslardir. A vtom etasom atizm jarayonida hosil boMgan 
jinslar birlam chi jinslardan m ineral tarkibi bilan keskin farq qiladi. 
U lar ichida keng tarqalgan jinslar quyidagilardir: greyzen, serpenti-
192

---

nit, ikkilam chi kvarslar, propilitlar, berezitlar, listvenitlar va bosh­
qalar.
Greyzenlar 
— m etasom atozning m ahsuli (eritm alar, gazlar, 
parlar) k o'pro q granit jinslarini hisobiga boMadi. Jins oq, kulrang, 
asosan kvars, m uskovitdan tashkil topgan bo'lib, kam roq turm alin, 
flyuorit, litiyli slyuda, topaz, apatit va boshqa m inerallardan tashkil 
topgan. M a ’danli m inerallardan kassiterit, volfram it, vism utin, 
sulfidlar va boshqalar m inerallar uchrashi m um kin. U ning struktu­
rasi granoblastli, lepidoblastli, teksturasi massiv. G reyzendan bor, 
topaz, kassiterit, volfram it, m olibdenit, berill, vism utin va boshqa 
m inerallari olinadi.
Serpentinitlar 
past haroratli gidrotermal eritm alam i oMa asos 
magmatik jinslarga ta ’siri natijasida hosil b o ‘ladi. Tog‘ jinsi yashil, 
och-yashil rangli, mayda danali, tolasimon va petlasim on struk­
turali. U ni tarkibida xrizotil, bastit, antigorit, ham da xrizotilasbestlar 
uchraydi. Qoldiq minerallardan olivin, piroksen va boshqalar uchraydi.
Serpentinit asbestni olish m anbayidir. U bilan xrom it, titano - 
m agnetit, kobalt, platina va boshqalar olinadi.