Б. С. Мусаев а г р о к и м

нишига салбий таъсир кўрсатади. Кейинги ф осф ор  
билан мўл-кўл озиқлантириш ҳам режадаги ҳосилни 
олишга ёрдам бермайди. Ривожлаиишнинг дастлабки 
даврларида тупроқца ф осф орнинг меъёрида булиш и 
усимликларнинг яхши илдиз отишига ёрдам беради.
Бошоқли дон экинларда дастлабки уч-тўртта барг 
ёзиш давриданоқ репродуктив органлар — б ош оқ ва 
рўвакка асос солинади. Бу даврда азот етишмаслиги 
кейинчалик тупдаги бошоқлар сонининг кам бўлиши 
ва ҳосилнинг камайишига олиб келади.
Усимликларнинг ер устки органлари — поя ва барг­
лари жадал ривожланадиган даврларда озиқ моддаларга 
талаби ҳам кучаяди. Азот билан етарли озиклантириш 
вегетатив органларнинг жадал ўсиши ва ассимиляция 
аппаратининг шаклланишига ёрдам беради.
Гуллаш ва мева тугиш даврига келиб аксарият Усим­
ликларнинг азотга булган талаби камаяди. Лекин ф о с­
ф ор ва калийга эҳтиёжи ортади. Бу бевосита айни эле­
ментларнинг репродуктив органларнинг шаклланиши, 
ҳосилнинг товар қисмида заҳира сифатида тўпланиши 
ва айниқса, органик моддаларнинг синтезланиши ва 
ҳа ракатл а н и ш ид а иштирок этиши билан боғлиқ.
Ўсиш органлари ривожланишдан тўхтаган пайтда 
усимликлар томонидан озиқ моддаларни ўзлаштирили- 
ши ҳам аста-секин сусаяди ва тўхтайди. Бу даврда орга­
ник моддаларнинг тўпланиши ва бошқа ҳаётий жараён­
лар ўсимликда илгари тўпланган ози қ моддалардан так­
рор фойдаланиш ҳисобига таъминланади.
Киш лоқ хўжалик экинлари вегетация даврида озиқ 
моддаларни ютиш микдори ва тезлиги жиҳатидан бир- 
биридан фарқ қилади. Барча бошоқли дон экинлари, 
зиғир, каноп, эртаги картошка жадал озиқланадиган 
даврнинг қисқалиги билан ажралиб туради. Масалан,