Б. С. Мусаев а г р о к и м

роитда гидрат ҳолатига ўтиб қолади — Ca(N03)24H20. 
Мазкур хусусиятни ҳисобга олиб, Ca(N03)2 алоҳида 
таркибли модда шимдирилган намтортмас қопларда сақ- 
ланади. Шунингдек, гифоскопиклигини камайтириш 
учун 
гидрофоб моддалар
(масалан, парафинланган ма­
зут) қўшилади.
Кальцийли селитра биринчи синтетик азотли ўғит 
бўлиб, 1905 йилда Норвегияда олинган (шу боис 
«Нор­
вегия селитраси»
деб юритилади).
Натрийли ва кальцийли селитралар — физйологик 
ишқорий ўғитлар. Ўсимликлар бу ўғитлар таркибидаги

---

N 0 3 анионини ўзлаштиради ва Са ҳамда Na катионлари 
тупроқца қолиб, уни ишқорийлаштиради:
)
Са 
\ Na
+2NaNO =ТСК I Na+Ca(N03),.
Ca 
/ Ca
TCK H+Ca(NO,) =TCK 
+2HNOv 
I
H 
/Н
Катионлар тупроққа ютилади, N 0 3 анионлари эса 
ўз ҳаракатчанлигини сақлаган ҳолда тупроқ эритмасида 
қолади. Шунинг учун нам иқпимли шароитларда ёки 
ийдириб сугорилганда нитрат шаклдаги азот тупрокдан 
кўплаб ювилади.
Натрийли селитрани турли тупрокдарда барча экин­
ларга қўллаш мумкин. Айрим экинлар (масалан, илдиз­
мевалилар) таркибида натрий бўлган азотли ўғитларга 
ўта талабчан бўлиб, ҳосилдорлик билан бир қаторда 
маҳсулот сифатини ҳам яхшилайди. Тадқиқотларнинг 
кўрсатишича, ўғит таркибидаги натрий қанд моддалар­
ни баргдан илдизга томон кўпроқ оқиб ўтишига имкон 
беради.
Кальцийли селитра асослар билан кам тўйинган нор­
дон тупроқларга киритилганда, нордонлик камайиши