B. S. Abdullaeva tdpu ilmiy ishlar va innovatsiyalar bo‘yicha prorektor

֍ 
–
 ֍ 
– 
֍ 
 
“SEHRLI SOʻZLAR, SEHRLI QALBLAR” METODIKASIDAN FOYDALANIB 
BOLALAR KOʻNGLIGA YOʻL TOPISH 
 
Ibragimova G.M. 
Navoiy davlat pedagogika instituti, talaba 
Haydarova SH.N. 
Navoiy davlat pedagogika instituti, katta oʻqituvchi 
Maktabgacha ta‘lim tashkilotlarida barkamol avlodni tarbiyalash, intellektual salohiyatini 
roʻyobga chiqarish, ularni har tomonlama rivojlangan shaxs etib voyaga yetkazish bugungi 
kunning dolzarb masalalaridandir. Maktabgacha taʼlim - taʼlim tizimining eng asosiy boʻgini 
boʻlganligi sababli bola shaxsining mukammal rivojlanib borishiga juda katta eʼtibor 
qaratilmoqda. Bolaning iste‘dod zahirasiga mansub boʻlgan fe‘l-atvor ijobiy darajada tarkib 
topishi pedagog-tarbiyachilarga bogʻliqdir.
Qalbidagi qaynoq mehr-muhabbatini bolalarga baxshida eta oladigan, yuragidagi oʻchmas 
alanga uchqunlari bilan ular yuragida ham alanga paydo qila biladigan insonlargina 
- 
tarbiyachi
 
boʻla oladi.
Pedagog-tarbiyachi yosh avlodni xalqning munosib farzandlari qilib tarbiyalashdek muhim, 
faxrli ish bilan birga mas‘uliyatli vazifani bajaradi. Tarbiyachining siyosiy yetukligi bolalarni 
tarbiyalash sifati uchun xalq hamda jamiyat oldidagi oʻz mas‘uliyatini anglashga, ta‘lim-tarbiya 
vazifalariga ijodiy yondashishga, oʻz mahoratini doimo takomillashtirib borishni taqozo etadi.
 
Qadimgi Gretsiya va Rim tarixidan yaxshi bilamizki, miloddan avvalgi davrlarda ham yosh avlod 
tarbiyasi oʻzining ma‘naviy qiyofasi va aqliy qobiliyati bilan jamiyat a‘zolari oʻrtasida yuksak 
hurmat-ehtiromga sazovor boʻlgan kishilar, ya‘ni donishmandlar zimmasiga ishonib topshirilgan. 
Ushbu holat yosh avlod tarbiyasi uning tashkil etilishi mazmunini faqat shaxs kamolotini emas, 
balki jamiyat taraqqiyotini ta‘minlashda muhim ahamiyatga ega ekanligini anglatadi.
Rus pedagogi A.S.Makarenko aytganidek: “Tarbiyachi sifatida biz maʼlum bir jarayonlarni 
tashkil etishni, yurishni, hazillashishni, quvnoq, yoki jahldor bo‘lishni bilishimiz, o‘zimizni 
shunday tutishimiz kerakki, bizning har bir harakatimiz tarbiyalasin va o‘qitsin”. Biz eng sharafli 
va mas’uliyatli kasb egasimiz – yosh niholni parvarishlab, o‘stiramiz. O‘zimizni sabr-toqatli, 
mashaqqatli, ammo sharafli mehnatimiz bilan bolani kelajakda komil inson bo‘lishi uchun zamin 
yaratamiz. Har tomonlama namunali tarbiyalangan, ko‘p o‘qib izlanadigan va o‘z kasbini yaxshi 
ko‘radigan tarbiyachigina o‘z qo‘l ostida tarbiyalanayotgan bolalarga to‘gʻri ta’lim-tarbiya bera 
oladi. Biz pedagog-tarbiyachilar atrofimizdagilar va tarbiyalanuvchilar bilan doimo samimiy, 
tabassum va xushmuomalalik bilan muloqotda bo‘la olishimiz lozim. Soʻz kalitga oʻxshaydi, agar 
u toʻgʻri tanlasansa va toʻgʻri ishlatilsa har qanday qalbni ocha oladi. Yaxshi soʻz doimo 
koʻngillarga yoqadi, uni xushnud qiladi. Shunday ekan biz tarbiyachilar doimo atrofimizga, 
tarbiyalanuvchilarimizga va ota-onalarga nisbatan hushmuomilali, shirin soʻzli va ochiq chehrali 
boʻlishimiz darkor. 

---

101 
Erta tongdan bola bogʻchaga xursand boʻlib kirib kelsin. Biz pedagog-xodimlar 
tarbiyalanuvchimizni guruhga qabul qilayotganda albatta ota-onasi qo‘lidan “Men seni juda yaxshi 
ko‘raman” deb iliq, muloyim soʻzimiz va samimiy tabassumimiz bilan, quchoq ochib kutib 
olishimiz kerak. Shundagina biz bolaga ertalabdan yaxshi kayfiyat ulashamiz. Bola biron bir 
noto‘gʻri xatti-harakat yoki to‘polon qilgan bo‘lsa unga “Men seni juda yaxshi ko‘raman, lekin 
hozirgi qilgan notoʻgʻri xatti-harakating sening xulq-atvoringga munosib emas” deb ayting. Bu 
aytilgan so‘z bolaning aynan qalbiga yetib boradi va qilgan ishini notoʻgʻri ekanligini anglaydi, 
xatosini tushunadi. Bu ishini qayta takrorlamaslikka harakat qiladi va kattalarga va tarbiyachisiga 
bo‘lgan ishonchi, mehri oshadi. Zero, eng begʻubor koʻzlar, toza yuraklar, samimiy soʻzlar, va 
otash qalblar bolalarda mavjud, chunki ularda gʻazab, yolgʻon, nafrat boʻlmaydi. “Sehrli soʻzlar, 
sehrli qalblar” ogʻushida ulgʻaygan yosh avlod albatta yurtiga, xalqiga, Vataniga sodiq va vafodor 
inson boʻlib yetishadi. Har bir pedagog-tarbiyachining “oltin sanduq”i boʻlishi va bu sanduqda 
albatta sehrli soʻzlari boʻlishi kerak.