B. Q. Xaydarov

Qızıqlı matematikaǵa tiyisli máseleler

---

28
Shokolad plitkası 12 bólekten (on ekiden bir úlesten) ibarat (1.a-súwret). 
Onıń 5 bólegi sındırıp alınıp tarelkaǵa qoyıldı. Nátiyjede, tarelkaǵa shokoladtıń 
5
12
bólegi qoyılǵan boladı (1.b-súwret).
Eger tarelkaǵa shokoladtıń hámme – 12 bólegi qoyılǵanda, tarelkaǵa
shokoladtıń 12
12
bólegi, yaǵnıy bir pútin plitka qoyılǵan bolar edi (2-súwret). 
Demek, 12
12
= 1 eken.
Endi 2 shokolad plitkasın alamız (3.a-súwret). Tarelkaǵa 17 shokolad bólegin, 
yaǵnıy on ekiden bir úlesin qoyamız. Sonda tarelkaǵa shokoladtıń 17
12
bólegi 
qoyılǵan boladı (3.b-súwret). 
5
12
__ bólshektiń alımı bóliminen kishi. 
Alımı bóliminen kishi bólshekler 
durıs bólshekler
dep ataladı.
12
12
__ bólshektiń alımı bólimine teń, 17
12
__ bólshektiń bolsa alımı bóliminen úlken.
Alımı bóliminen úlken yaki oǵan teń bolǵan bólshekler 
nadurıs bólshekler
dep ataladı.
Durıs bólshekler 1 den kishi boladı. 
Nadurıs bólshekler bolsa 1 den úlken yaki 1 ge teń boladı.
5
12
a)
b)
12
12
17
12
a)
b)