B. Q. Xaydarov

484.
Sonlarni minglarda ifodalang: 320 000; 75 000; 15 700; 365 240; 1 875 900.
485. 
Kasrni o‘nli ko‘rinishda ifodalang: a) 
3
7
_
; b) 
15
9
__
; d) 
11
8
__
; e) 12
1
4
_
.
486.
Kater oqim bo‘ylab harakat qilib, 5 soatda 156,5 km yo‘l bosdi. Agar 
katerning turg‘un suvdagi tezligi 28,2 km/h bo‘lsa, daryo oqimning 
tezligini toping.
Uyda bajaramiz
3 
l
5 
l
www.konkurs-kenguru.ru saytida matematikadan xalqaro internet musobaqa-
sining 5-sinf o‘quvchilari uchun berilgan masalalaridan namuna:
1. 2009-yil “Kenguru” musobaqasiga dunyo bo‘yicha 5,5 million bola qatnashdi. 
Ularning har biri massasi 3 g bo‘lgan javob varaqasini to‘ldirishdi. Barcha javob 
varaqalarining massasini toping.
2. Jirafaning bo‘yi kenguruning bo‘yidan 2,4 marta baland, kenguru bo‘yi esa 
jirafanikidan 2,52 m past. Jirafa va kenguruning bo‘yini toping.
3. Quyidagi tenglikda ▲ belgisi ostida qaysi raqam yashiringan?
▲ + ▲ + ▲ + 6 = ▲ + ▲ + ▲ + ▲ + ▲ + ▲
4. 2010 : 10 + 2010 : 201 + 2010 ∙ 0 ifodada ikkita qavsni 
shunday qo‘yingki, uning qiymati eng kichik bo‘lsin.
5. 3-rasmdagi 3 va 5 litrlik idishlar yordamida suv quvuridan
4 litr suv quyib olish mumkinmi?
3
Qiziqarli matematikaga oid masalalar
http://eduportal.uz

---

110
1-misol.
To‘g‘ri to‘rtburchak tomonlari 3,6 cm va 5,2 cm. Uning yuzini toping.
Yechish:
Bu masalani natural sonlarni ko‘paytirish qoidasidan 
foydalanib yecha 
miz. Buning uchun berilganlarni millimetrda ifodalab olamiz: 
3,6 cm = 36 mm va 5,2 cm = 52 mm. Endi to‘g‘ri to‘rtburchak tomonlari natural 
sonlarda ifo dalandi. 
Unda to‘g‘ri to‘rtburchak yuzi bu sonlar ko‘paytmasidan iborat bo‘ladi:
36 ∙ 52 = 1872 (mm
2
).
Hosil bo‘lgan yuz kattaligini kvadrat santimetrda ifodalaymiz:
1 cm
2
= 100 mm
2
bo‘lgani uchun 1 mm
2
= 1
100
___ cm
2
bo‘ladi.
Demak, 1872 mm
2
= 1872
100
____ cm
2
= 18 72
100
___ cm
2
= 18,72 cm
2
.
Javob:
To‘g‘ri to‘rtburchakning yuzi 18,72 cm
2
ga teng.
Aynan shu natijani, quyidagi o‘nli kasrlarni ko‘paytirish qoidasidan foydalanib 
ham qulayroq usulda hosil qilish mumkin:
Ikki o‘nli kasrni bir-biriga ko‘paytirish uchun