B. Q. Xaydarov

OILADA TEJAMKORLIK VA MATEMATIKA
60
Elektr chirog‘i yonganda yoki elektr asboblari ishla tilganda elektr 
energiyasi sarflanadi. Elektr energiyasi elektr stansiyalarda ishlab 
chiqariladi. Uni ishlab chiqarishda suv, gaz va neft mahsulotlaridan 
foydalaniladi. Elektr energiyasidan tejamli foydalanish kerak.
Elektr energiyasi kilovatt·soat deb nomlangan o‘lchov birligida 
o‘lchanadi. Sarflangan 1 kilovatt·soat elektr energiyasi uchun aholi 
250 so‘m haq to‘laydi (2020-yil mart oyida).
Xonadonda 
sarflanayotgan 
elektr 
energiyasi 
maxsus 
hisoblagich 
yordamida o‘lchab boriladi (1-rasm). Xonadon egasi hisoblagich ko‘rsatkichiga 
qarab har oyda to‘lovni amalga oshiradi. Aytaylik, oktabr oyi boshida 
hisoblagich 34 538 ni, oy oxirida 34 658 ni ko‘rsatgan bo‘lsin. Demak, 
oktabr oyi mobaynida xonadon 34 658 – 34 538 = 120 (kilovatt 
∙ 
soat) elektr 
energiyasi sarflagan. 1 kilovatt ∙ 
soat elektr energiyasi 250 so‘m turishini 
hisobga olsak, xonadon egasi iste’mol qilingan elektr energiyasi uchun 
120 
∙
250 = 30 000 (so‘m) pul to‘lashi lozim bo‘ladi.
390. 
Dazmol 1 soat ishlatilganda 1 kilovatt 
∙ soat elektr energiyasi sarflanadi. Dazmol: 
a) 3 soat; b) 4 soat ishlatilganda necha so‘mlik elektr energiyasi sarflanadi?
391. 
Elektr chirog‘i 10 soat yonib tursa, 1 kilovatt 
∙ soat elektr energiyasi sarflanadi. 
Kechasi yo‘lak 10 soat davomida yoritiladi. Bir oy (30 kun) davomida yo‘lakni 
yoritish uchun davlat tomonidan qancha mablag‘ sarflanadi?
392. 
Xonadonda bir oy davomida 50 soat keraksiz yoniq qolgan: a) bitta; b) ikkita;
d) uchta elektr chirog‘i uchun necha so‘m to‘lash kerak bo‘ladi? 
393. 
2-rasmda tasvirlangan hisoblagichning dastlabki (a-rasm) va oxirgi (b-rasm) 
ko‘rsatkichlariga qarab, iste’mol qilingan elektr energiyasi uchun qancha pul 
to‘lash lozimligini aniqlang:
a)
b)
394. 
Issiq suv hisoblagichining (kub metrda) dastlabki – 546 091 va oxirgi –
546 121 ko‘rsatkichlariga qarab, iste’mol qilingan issiq suv uchun qancha pul 
to‘lash lozimligini aniqlang. Iste’mol qilingan 1 kub metr issiq suv haqi 4332 
so‘mni tashkil qiladi (2020-yil mart oyida).
395. 
3-rasmda tasvirlangan gaz hisoblagichining (kub metrda) dastlabki (a-rasm) 
va oxirgi (b-rasm) ko‘rsatkichlariga qarab, iste’mol qilingan gaz uchun qancha
pul to‘lash lozimligini aniqlang. Iste’mol qilingan 1 kub metr gaz haqi 320 so‘mni 
tashkil qiladi (2020-yil mart oyida):