B. Q. Haydarov

1052.
Ikkita sonning o‘rta arifmetigi 5,4. Ikkinchi son 7,8 bo‘lsa, birinchi sonni 
toping.
1053.
Ikkita sonning o‘rta arifmetigi 6,2. Birinchi son ikkinchi sondan 1,5 marta 
katta bo‘lsa, bu sonlarni toping.
1054.
Amallarni bajaring: 
((4 : 0,128 + 14628,25) : 1,011 – 0,00008 + 6,84) : 12,5.
1055.
Avtomobil katta ko‘chadan 2,1 soat 90 km/soat tezlik bilan, so‘ng esa 3,8 soat 
tosh ko‘chadan 40 km/soat tezlik bilan yurdi. Avtomobilning o‘rtacha tezligini 
toping.
1056.
To‘rtta sonning o‘rta arifmetigi 8,9 ga teng. Boshqa 6 ta sonning o‘rta 
arifmetigi esa 13,8 ga teng. Bu o‘nta sonning o‘rta arifmetigi qancha?
1057. 
Quyidagi jadvalda oilada ishlatiladigan turli elektr asboblari va ulardan bir 
sutkada foydalanish ko‘rsatkichlari ketirilgan. Bu ma’lumotlardan foydalanib 
jadvalni to‘ldiring. Shunga o‘xshash jadvalni o‘z oilangiz misolida ham 
tuzing va xulosalar qiling.
№
Nomi
Soni 
(dona)
Jami 
quvvati, 
(kilovatt)
Sutkada 
ishlatilishi 
(soat)
Sutkada 
sarflangan 
elektr energiyasi 
(kilovatt·soat)
1.
Elektr lampochkasi
6
0,36 
14 
2.
Sovutkich
1
0,03 
24 
3.
Televizor
1
0,085 
2
4.
Kompyuter
1
0,25 
3
5.
Dazmol
1
2,3 
0,1 
Jami

---

202
45.1. Oilada tejamkorlik va matematika
Elektr chirog‘i yonganda yoki elektr asboblari ishla-
tilganda elektr energiyasi sarflanadi. Elektr energiyasi elektr 
stansiyalarda ishlab chiqariladi. Uni ishlab chiqarishda suv, 
gaz va neft mahsulotlaridan foydalaniladi.
Elektr energiyasidan tejamli foydalanish kerak.
Elektr energiyasi kilovatt·soat deb nomlangan o‘lchov 
birligida o‘lchanadi. Sarflangan 1 kilovatt·soat elektr energiyasi 
uchun aholi 144,3 so‘m haq to‘laydi (2014-yil oktabr oyida).
Xonadonda sarflanayotgan elektr energiyasi maxsus hisoblagich 
yordamida o‘lchab boriladi. Xonadon egasi hisoblagich ko‘rsatkichiga 
qarab har oyda to‘lovni amalga oshiradi. Aytaylik, oktabr oyi boshida 
hisoblagich 34538 ni, oy oxirida 34658 ni ko‘rsatgan bo‘lsin. Demak, 
sentabr oyi mobaynida xonadon 34658 – 34538 = 120 (kilovatt•soat) elektr 
energiyasi sarflagan. 1 kilovatt•soat elektr energiyasi 144,3 so‘m turishini 
hisobga olsak, xonadon egasi iste’mol qilingan elektr energiyasi uchun 
120 • 144,3 = 17 316 (so‘m) pul to‘lashi lozim bo‘ladi.
1058. 
Dazmol 1 soat ishlatilganda 1 kilovatt•soat elektr energiyasi sarflanadi. 
Dazmol: a) 3 soat; b) 4 soat ishlatilganda necha so‘mlik elektr energiyasi 
sarflanadi?
1059. 
Elektr chirog‘i 10 soat yonib tursa, 1 kilovatt•soat elektr energiyasi 
sarflanadi. Kechasi yo‘lak 10 soat davomida yoritiladi. Bir oy (30 kun) 
davomida yo‘lakni yoritish uchun davlat tomonidan qancha mablag‘ 
sarflanadi?
1060. 
Xonadonda bir oy davomida 50 soat keraksiz yonib qolgan: a) bitta; b) ikkita;
d) uchta elektr chirog‘i uchun necha so‘m to‘lash kerak bo‘ladi? 
1061. 
Rasmda tasvirlangan hisoblagichning dastlabki (a- rasm) va oxirgi (b- 
rasm) ko‘rsatkichlariga qarab, iste’mol qilingan elektr energiyasi uchun 
qancha pul to‘lash lozimligini aniqlang: