B mengliyev, G. Tojiyeva


Diereza. So`z tarkibida birorta tovushning tushib qolishi. O`zbek tilida go`sht, do`st, rost, bo`lsin so`zlari tarkibida kelgan [t



Download 2,83 Mb.
Pdf ko'rish
bet59/182
Sana02.06.2022
Hajmi2,83 Mb.
#630109
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   182
Bog'liq
tilshunoslikka kirish b.mengliyev, g.tojiyeva

Diereza. So`z tarkibida birorta tovushning tushib qolishi. O`zbek tilida go`sht, do`st, rost, bo`lsin so`zlari tarkibida kelgan [t] va [l
tovushlari tushirib talaffuz qilinadi: go`sh, do`s, ros, bo`sin kabi. Rus tilidagi счастливо, известно so`zlari nutqda счасливоизвесно 
tarzida aytiladi.
Demak, nutq tovushlari har bir til qonun- qoidalariga muvofiq ma’lum tartib bilan tutashib, birikib so`z hosil qilar ekan, so`z 
tarkibida aks ettirilgan harflarga nisbatan o`zgargan holda ham talaffuz etilishi mumkin. Ba’zi hollarda bu imloda ham o`z aksini 
toptadi.Bunda o`zbek adabiy tilidagi [-ga] qo`shimchasining variantlarini misol qilish mumkin: terak+ga=terakka, buloq+ga=buloqqa
Rus tilida безплатно-бесплатно, разсказать-рассказать so`zlarida qo`llangan jarangli [z] o`rnidagi [s] ham orfografiyada o`z aksini 
topgan. Eliziya hodisasiga uchragan ba’zi so`zlar ham shular jumlasidandir.


46 
 
 
Mavzuni mustahkamlash uchun savol va topshiriq: 
1. Fonetik hodisalar qanday ro`y beradi? 
2. Fonetik hodisalar unlilarga ham xosmi? 
3. Xorijiy tillardan kombinator va pozitsion o`zgarishlarga misollar keltiring. 
4. Do`stlik shishaga monand, sinsa- ulay olmaysan. Ushbu maqolda uchragan fonetik hodisalarni izohlang. 
5. Imlodagi fonetik yozuvning fonetik hodisalar bilan bog`liq tomoni nimada? 
6. Har bir tilga xos bo`lgan fonetik o`zgarishlar va ularning sababini tushuntiring.
 
Asosiy adabiyot: 
1. Азизов О. Тилшуносликка кириш. Т., “ Ўқитувчи”, 1996. 
2. Баскаков Н., Содиқов А., Абдуазизов А. Умумий тилшунослик. Т. “Ўқитувчи”, 1979. 
3. Содиқов А., Абдуазизов А., Ирисқулов М. Тилшуносликка кириш. Т., “Ўқитувчи”, 1981. 
 Yordamchi adabiyot: 
1.Баскаков Н.А. ва б. Умумий тилшунослик. Тошкент, 1979. 
2. Нурмонов А., Собиров А., Қосимова Н. Ҳозирги ўзбек адабий тили. (Академик лицейлар учун дарслик). 
Тошкент, 2001. 
Mavzu : Fonologiya fonemani o‘rganuvchi soha sifatida 
Reja: 
1.Fonemaning til birligi ekanligi. 
2.Fonologik ziddiyat va uning ko‘rinishlari. 
3.Fonemalarning variantlashuvi. 
4.Fonema nazariyasi tarixidan.

Download 2,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   182




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish