B mengliyev, G. Tojiyeva



Download 2,83 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/301
Sana23.01.2022
Hajmi2,83 Mb.
#406177
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   301
Bog'liq
tilshunoslikka kirish b.mengliyev, g.tojiyeva

Unli 
fonemalar  
                           
                                   A s o s i y     b e l g i l a r i 
 
       Tilning ko`tarilish darajasi 
Lablanish belgisiga ko`ra 
 
yuqori  
o`rta  
quyi  
lablangan  
lablanmag
an  
[i] 
        + 
 
 
 

[u] 
        + 
 
 
        + 
 
[o’] 
 
         + 
 
        + 
 
[o] 
 
 

        + 
 
[e] 
 
          + 
 
 

[a] 
 
 

 

    
 Demak, chizmadan ko`rinib turganidek, unli fonemalar tilning ko`tarilish darajasiga ko`ra uch pog`onali, lablanish belgisiga ko`ra 
ikki pog`onali sistemani hosil qiladi. Jadvalda berilganidek, unli fonemalar o`zaro o`xshash va farqli belgilari bilan ziddiyatni hosil qiladi. 
Masalan, [a] va [e] fonemalarining birlashtiruvchi (farqlanmovchi) tomoni ularning  lablanmaganligi bo`lsa, tilning ko`tarilish darajasiga 
ko`ra [a] quyi keng, [e] o`rta keng fonema ekanligi bilan ziddiyatni hosil qiladi. 
   Demak,  o`zbek  tilidagi    unli  fonemalarning  oppozitsiyalari  tilning  ko`tarilish  darajasi  va  lablarning  ishtiroki  bilan  belgilanadi. 
Qator  belgisi  (til  oldi,  til  orqa)  o`zbek  tili  unlilari  uchun  fonologik  farqlanish  belgisi  emas,  chunki  u  yondosh  undoshlarning  ta`sirida 
o`zgarishi mumkin [2, 52;].  
    Rus adabiy tilida esa unli fonemalarning asosiy belgilariga ko`ra tasnifi quyidagi chizmada o`z aksini topgan: 
 

Download 2,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   301




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish