Б. М. Умаров, Ш. С. Шойимова



Download 11,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/240
Sana20.03.2022
Hajmi11,32 Mb.
#504309
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   240
Bog'liq
kasbij psixologiya Shoyimova

ибратлидир. 
Бундан 
ташкари малакали психологлар ва педагоглар 
(шу жумладан мащппа
тарбиячиси),
мураббийлар, мухандислар ва техниклар хар бир касб- 
хунарнинг узига хос томонлари хакида малакавий маслахатлар ташкил 
килишади. Лекин, ёшларнинг касб-хунар танлаши асосан урта мактабдан 
бошланади, шунга кура укувчилар кичик жамоаси билан психологлар 
олдида турли ёшдаги, жинсдаги таълим олувчиларни касбга кизикгириш, 
мехнат кобилиятларини ривожлантириш, ички 
имкониятларини ишга 
солиш 
(узини-узи намоён этиш)
каби мухим вазифа турибди. Психологлар 
бундан ташкари, укувчиларнинг акл идроки, кобилиятларини хамда муайян 
касбга ярокдилик даражасини аниклаш методлари, усуллари, технологияси, 
акд мезонлари ва таркибий кисмларини ишлаб чикишлари шунингдек, бу 
сохада илмий- тадкикот ишлари олиб боришлари зарур.
Шуни 
алохида 
таъкидлаб 
утиш 
жоизки 
психология 
фани 
укувчиларнинг касб-хунар танлашига ёрдам берадиган, йул-йуриклар ва 
тавсиялар, 
мукаммал 
кулланмалар, 
аксарият 
касб-хунарнинг 
профессиограммасини хали тулик ишлаб чиккан эмас. Лекин шахе 
психологиясига оид амалий ва назарий материаллар етарли микдорда 
яратилган. Шахе психологияси масалаларини ёритиш, яъни шахснинг 
билиш кобилиятлари, акл-идроки, акд-заковати, индивидуал типологик 
хусусиятлари, рухий холатларини аниклаш йули билан унинг нималарга 
кодир, кандай касб-хунарга ярокдиги тугрисида аник фикр билдириш 
муайян тавсиялар бериш мумкин.
Илк успиринлар ва катта усмирларнинг касб танлаши катта хаётий 
ахамиятга эга булган хам шахеий, хам ижтимоий муаммо булганлигидан 
келиб чикиб, бу жараёнда ота-оналар, жамоатчилик ва турли касб усталари 
фаол катнашишлари керак, чунки ёшлар куп холларда катгаларнинг 
маслахатлари ва тавсияларини хисобга олган холда катъий бир фикрга, 
карорга келишлари мумкин. Шуни хам айтиб утиш уринлики, таълим 
олувчилар касб танлаш борасидаги уз карорларини, купинча, хар 
томонлама далиллаб бера олмайдилар, бирок уларнинг купчилиги бу 
масалага онгли равишда ёндашишга интиладилар.
15


Мактабдаги 
касб-хунарга 
йуналтириш 
ишларининг 
самарали 
булишини мактабнинг касб - хунарга йуналтириш хонасисиз тасаввур 
килиб 
булмайди. 
Мактабнинг 
касб-хунарга 
йуналтириш 
хонаси 
“Укувчиларни касб-хунарга йуналтириш хонаси тугрисидаги Низом” 
асосида ташкил этилади ва жихозланади. Мазкур низомда мактаб касб- 
хунарга 
йуналтириш 
хонасининг 
вазифалари, 
унда утказиладиган 
тадбирлар, стенд ва маълумотлар булишлнги хакида айтиб утилган. Мактаб 
касб-хунарга йуналтирувчи мутахассисининг асосий вазифаси укувчиларни 
касб-хунарга йуналтиришни таъминловчи барча маълумотлар банкини 
яратишдан иборат. Шу максадда касб-хунарга йуналтирувчи мутахассис 
туман 
(шауар)
ташхис Марказидан олган касбий ахборотлар, касблар 
руйхати, таснифи, худудий касблар руйхати, касбларга булган эхтисж ва 
бошка касбий ташхис методикалари, тавсия йурикномалардан фойдалани- 
лади. 
Мактаб 
касб-хунарга 
йуналтирувчи 
мутахассиси 
томонндан 
укувчиларни касбий кизикишларини ривожлантириш, касблар хакидаги 
маълумотларни туликрок англаб етиши шунингдек, уларнинг касб 
танлашдаги реалликни вужудга келтириш максадида мактабда илгор касб 
эгалари, касб фахрийлари, касб сулолалари билан учрашувлар, давра 
сухбатлари, 
кечалар ва маърузалар ташкил этилса максадга мувофик 
булади. Ушбу тадбирлар укувчининг шу касбга булган кизикишини янада 
катъийлашишини вужудга келтиради.
Касбий психология фанида куйидаги тадцицот методларининг
таснифидан фойдаланилади.
Тадкцкцй методлар (усулчар) -
бу психиканинг хусусиятлари, 
конуниятлари ва механизмлари хакидаги янги объектив билимлар олишга 
йуналтирилган махсус тарзда ташкил топадиган фаолият усулларидир.
Субъектив 
янги 
билимлар 
(дапиллар, 
бахолар, 
курсаткичлар, 
белгилар, психологик ёрдам, маслахат, коррекция учун мухим), омилларга 
каратилган психология усулларининг умумий, прагматик усулублари деб 
аталади.
Касбий 
психология 
методлари 
асосан 
иккита 
методологик 
тамойилларга асосланади:
Субъектив 
тамойил
— узини 
узгаРтиРиш 
асосида 
касбий 
шаклланиш га эришишни таъминловчи тамойил.
Объектив тамойил
- психик ходисапарни ташки томонлама 
англашнинг турли тадкикий воситалари оркали касбий шаклланиш 
белгиларини урганишни назарда тутувчи тамойил.
Тадциций методларнинг 2 та тури мавжуд;
1. Лонгитьюд
2. Кесимли
16



Download 11,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   240




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish