B. M. Tojiboyev, D. A. Alijanov chorvachilikda ozuqa tayyorlash va

OKTS VA OTSK tipidagi uskunalar texnik tavsifnomalari
Ko‘rsatgich
OKTS-15
OKTS-30 OTSK-4 OTS 
K-8
Ish unumdorligi, t/soat
2
4
4
8
Bunkerlar soni:
don uchun
2
2
4
8
un uchun
4
6
2
4
Bunkerlar sig‘imi, m
3
don uchun
6,3
9,2
24
48
un uchun
18,4
36
12
24
Aralashtirgichning sig‘dirish 
qobiliyati, m
3
1,54
1,54
-
-
Elektr dvigatellar
quvvati, kVt
50,9
83
75
160
Qadoqlash:
tipi
Hajmiy og‘irlik
aniqligi,%
3
3
1,5
1,5
Massa, kg
8320
1200
1220
15000
Nazorat uchun savollar
1. Ozuqa sexlarining qanday tiplarini bilasiz?
2. Ozuqa sexlarida qanday oqimli texnologik tizimlar bo‘lishi 
mumkin?
3. Ozuqa sexlarida qo‘shimcha xonalarga nimalar kiradi?
4. Ozuqa sexlarida qanday mashina va jihozlar ishlatiladi?

---

169
XIX BO‘LIM. HAYVONOTCHILIK FERMALARIDA OZUQA 
TAYYORLASH
19.1. Ozuqalarni tayyorlash texnologiyasi
Yuqori sifatli mo‘yna olish asosiy ko‘rsatkichlaridan biri-bu 
balanslashtirilgan va hamma kerakli ratsion komponentlari aso-
sida hayvonlarni to‘g‘ri oziqlantirishdir. Hayvonotchilik ozuqa 
bazasining asosi (70 %) ini hayvonot olamidan kelib chiqa-
digan, baliq va sut ozuqalari tashkil qiladi. O‘simlik ozuqa-
lari asosini ba’zi bir donlar, un, soya va paxta kunjarasi, sabzi, 
karam, kartoshka, ko‘k ozuqalar va boshqalar tashkil etadi. 
To‘liq rat-sionli ozuqani ta’minlash uchun tayyor mahsulot 
tarkibiga oqsil-li-vitaminli konsentratlar, go‘sht va baliq uni, 
tuz, baliq yog‘i, kerak bo‘lganda dori-darmon preparatlari ham 
qo‘shiladi.
Hayvonotchilik fermalarida ko‘plab ozuqalar ishlatilishini 
hisobga olib, ularga ishlov berish minimum uch texnologik 
tizimda amalga oshiriladi:
- sifatli go‘sht-baliq ozuqalarini mexanik ishlov berish;
- shartli mumkin bo‘lgan ozuqalarni issiqlik bilan ishlov 
berish;
- konsentrat ozuqalarni, ko‘k o‘tlarni, sabzavot va boshqa-
larga ishlov berish;
Ozuqa sexlari asosiy tizimi-mexanik ishlov berish tizimidir, 
u o‘z ichiga qo‘shimcha va yordamchi ishlov berishlarni ham 
oladi-ozuqalarni saqlash, ozuqa sexiga yetkazish, muzlarini eri-
tish, oldindan me’yorlash va asosiy-maydalash, aralashtirish va 
tayyor mahsulotni to‘kish.
Muzxona va ozuqa sexi transport operatsiyalarida Bolgariya 
va Rossiyada ishlab chiqarilgan elektryuritgichlardan foydalanish 
mumkin bo‘ladi. Bu operatsiyalarda mehnat unumini ko‘tarish 
uchun standart poddonlar (850x1000 mm) va (800x1200 mm) 
konteynerlarda keng taxlash va transportirovka qilish tavsiya 
etiladi. Muzlatish kameralariga qo‘yishdan oldin katta yoki 

---

170
yarim tushalarni tasmali va diskli arralarda qirqib boshqa mash-
inlar yordamida kichik bo‘lakchalarga maydalanadi. Ozu-qalar 
harakatlanishining barcha etaplarida hamma operatsiya-larni 
mexanizatsiyalashtirishga erishish lozim.