B. M. Tojiboyev, D. A. Alijanov chorvachilikda ozuqa tayyorlash va

Yuqori namli makkajo‘xori aralashmasini siloslash.
Somon 
namligiga qarab, umumiy massasidan 10-15 % miqdorida 
qo‘shiladi. Bunday holatda, somonning siloslangan mahsulot 
namligini normallashtirish komponenti sifatida qo‘shilishi silos 
sifatini yaxshilaydi. Tayyor ozuqa quruq moddasidan energiya 
konsentratsiyasini ko‘tarish uchun somonni siloslashdan oldin 
suvsiz ammiak bilan ishlov bergan yaxshi natija beradi.
Somonga mikrobiologik ishlov berish. 
Somonga mikrobio-
logik ishlov berishda, sut kislotasi hosil qiluvchi bakteriyali achit-
qilardan foydalaniladi. Bu quruq achitqilar tayyorlangandan 
keyin 5°C haroratda 6 oy saqlanadi. Somonga mikrobiologik 
ishlov beruvchi achitqini tayyorlash uchun har bir tonna 
somonga, 1500 l achitqi talab qilinadi. Bu achitqi somonning 
umumiy namligini 65-70 % bo‘lishini ta’minlaydi. Achitqini 
tayyorlash uchun 1500 l suvga 3 kg mochevina, 10-15 kg 
osh tuzi va har xil mikroelementlar (xlorli kobalt-3,7 g, mis 
sulfati-18,7 g, kaliyli yod-0,75 g, sulfatli marganets-37,5 g, mis 
sulfati-13,1 g,) solib, yaxshilab aralashtirilib eritiladi. Keyin 
unga 150-200 ml sut zardobi, 10-15 g quruq bakteriyali achitqi 
qo‘shib tayyorlangan achitqini qo‘shib aralashtiriladi.
Silos bostirish. 
Maydalangan somonning tagi va yon yuza-
lari plitalar bilan qoplangan xandaqlarga qatlam-qatlam qilib 

---

105
joylashtiriladi va har bir qatlam oralig‘iga 1 t ga 40-50 kg hiso-
bida maydalangan un solinadi. Un o‘rniga melassani (20-25 kg) 
qo‘llash mumkin, uni ishchi qorishmaga qo‘shiladi. Somonning 
har bir qatlami ishchi qorishma bilan bir me’yorda namlanadi va 
og‘ir traktorlar bilan zinchlanadi. Somonni xandaqlarga bosti-
rish 3-4 kun ichida bajarilishi lozim. Massani ustidan polietilen 
plyonka bilan yopiladi. Ozuqa 20-30 kundan so‘ng iste’mol 
qilishga tayyor bo‘ladi. Siloslangan somon bilan mollarni boqish 
optimal muddati 3-4 oy. Undan keyin unda yog‘ kislotalari 
miqdori ko‘payadi, u ozuqaning yeyimliligini pasaytiradi.