B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov

S = (P - H) P 
 
Bu erda S-delyankaning haqiqiy hisobli maydoni, m
2 
P-delyankadagi nazariy o‗simlik soni, dona 
H-etishmagan o‗simlik soni , dona 
P- bitta o‗simlikning oziqlanish maydoni, m
2
Odatda kuzgi bug‗doyda don hosildorligining uchyoti har bir 
delyankaning uchta joyida 1 m
2 
maydonidan olingan don hosiliga nisbatan 
aniqlanadi. Masalan, delyankadan olingan don hosili na‘munalar bo‗yicha: 
1-na‘muna 600 g , 2-na‘muna 590 g, 3-na‘munada 610 g tashkil etdi. 
O‗rtacha hosildorlik 600 g tashkil qiladi. Bir gektar maydondagi don 
hosilini aniqlash uchun quyidagi proporsiya tenglamasidan foydalanamiz. 
1m
2
- 600 
g 
x =600 
x
 10000=6000000g =60 s/ga 
1000 / m
2
– 
x g 
Delyankalar maydoni katta bo‗lmaganda (100 m
2
kam) don 
hosildorligini bevosita hisobga olish usulida aniqlanadi. Bunda hosil 
o‗roqlar yordamida o‗rib olinadi va har bir variantlar bo‗yicha snoplarga 
ajratib bog‗lanadi.Snoplar maxsus joylavrda kuritilib , so‗ngra yanchiladi. 
Don hosildorligini aniqlashda donning dastlabki va oxirgi namligi , 
donning tozaligi singari ko‗rsatkichlarga alohida e‘tibor beriladi. Don 
hosildorligi quyidagi formulada aniqlanadi.
X= 
)
2
100
(
100
)
100
)(
1
100
(
В
С
В
У



bu erda X- donning 14% namlikdagi hosildorligi , s/ga 
U- donning hosil o‗rilgan davrdagi xaqiqiy hosildorligi, s/ga 
B
1 
–donning o‗rim oldidagi xaqiqiy namligi, % 
B
2 
– mahsulot keltirilishi lozim bo‗lgan namlik , % 
C – donning ifloslanish darajasi , %

8- Jadval 
Don hosildorligi yoppa hisobga olinganda quyidagicha
 
Ifodalanadi 
 
 
 
 
D
el
y
an
k
a n
o
m
eri
T
aj
ri
b
a 
v
ar
ian
ti
U
ch
y
o
t 
may
d
o
n
i.m
2
Delyanka hosili,kg
Hosildorlik s/ga
U
m
u
mi
y
mas
sa
y
as
s
;
so
mo
n
jam
i
d
o
n
so
mo
n

---

105 
9-Jadval
Don hosildorligi snop na’munalari asosida hisobga olinganda
 
ifodalanishi
 
 
may
d
o
n
i,m
2
Xul
massa. 
kg
D
o
n
v
a s
o
m
o
n
n
is
b
at
i
Snopning 
kuruk 
massasi,kg
Delyanka 
hosilining
kuruk 
massasi, kg
Hosildorlik
t/ga
de
lay
n
k
a 
T
aj
ri
b
a
v
ari
an
ti
u
ch
o
y
t 
1
ga a
y
lan
ti
ri
sh
k
o
effi
si
en
ti
D
el
y
an
k
a b
u
y
ich
a
n
a‘m
un
a
U
m
u
mi
y
ma
ss
as
i
D
o
n
so
mo
n
U
m
u
mi
y
ma
ss
as
i
so
mo
n
U
m
u
mi
y
d
o
n 
so
mo
n
 
10-Jadval 
Takrorlanishlar bo‘yicha don hosildorligi quyidagicha ifolalanadi
 
Variantlar
Takrorlanishlar bo‗yicha hosildorlik.
s/ga
O‗rtac
ha 
hosil
s/ga
Nazoratda
n farq
I
II
III
IV
1(nazorat)
2
3 
4
5
6
Olingan tajriba natijalari ishonchlilik darajasi, shu jumladan, don 
hosildorligi asosan uch xil usulda Sokolov, Peregudov va Dospexovning 
dispersion tahlil kilish usullarida tahlil kilinadi.
 
 
 
 
 

---

106