B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov


-jadval  Vilt kasalligini hisobga olish



Download 5,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet43/154
Sana01.06.2022
Hajmi5,47 Mb.
#624367
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   154
Bog'liq
2.O\'SIMLIKDA ILMIY TAD ISHLARI

11-jadval 
Vilt kasalligini hisobga olish
qaytariqla

varian

jami 
kuzatilgan 
o‗simliklar 
soni, dona 
kasallangan o‗simliklar 
soni 

shu jumladan kuchli 
kasallangan 
o‗simliklar 
soni 



200 
20 
10,0 

2,0 
Dala tajribalarida vilt kasalligi bilan kasallanish darajasini 
aniqlashdan asosiy maqsad, o‗rganilayotgan omilning vilt kasalligiga 
ta‘sirini o‗rganish bo‗lsa, ikkinchi tomondan shu miqdorda zarar 
yetkazganini aniklashdan iboratdir. Viltning zarar yetkazishi garchi ozroq 
bo‗lsada bu ko‗rsatkich yildan-yilga o‗zgarib turadi. Zarar yetkazish 
koefitsientini aniqlash oktabr oyining boshlarida amalga oshiriladi. Buning 
uchun kasallangan o‗simliklardagi ochilgan ko‗saklardan 100 donasi terib 
olinib, sog‗lom o‗simlikdan terib olingan 100 dona ko‗sakdan chiqqan 
paxta og‗irliklari aniqlanib quyidagi formula bilan aniqlanadi. 
а
в
а
Х
100
*
)
(


Bunda: X – kasallik keltirgan zarar, % hisobidan a – 100 dona sog‗lom 
o‗simlik hosili v – 100 dona kasallangan o‗simlik hosili. 
Misol:
% deb xulosa qilinadi. 
G‗alla don ekinlarida kasallanish darajasini va keltirgan zararni 
aniqlash uslubiyatlari g‗o‗zaga nisbatan katta farq qilinadi. Ushbu turdagi 
dala tajribalarida asosan uchta ko‗rsatkich bo‗yicha o‗rganiladi. 
1.
Kasallikni tarqalish darajasi. 
2.
Intensivligi. 
3.
Kasallikni ta‘sir etish darajasi. 
G‗alla don ekinlarda kasallik o‗rganilayotganda uni nafaqatgina 
kasallik soni (%), shu bilan birga kasallanish darajasi ham o‗rganilsa uni 
kasallik indeksi deyiladi va quyidagicha aniqlaniladi. 


87 
Н
К
Ик
*
5
*
100

Bunda, Ik – kasallik indeksi, % 
K – har bir ballning erkinlik darajasi. 
5 – kasallanish darajasi bo‗yicha ajratilgan ball. 
N – na‘muna olingan o‗simliklar soni. 
G‗alla don ekinlarida asosan virus kasalliklaridan mozayka, bakterial 
kasalliklaridan bakterial kuyish, zamburug‗ kasalliklaridan ildiz chirish, 
chang va qattiq qora kuya, zang kabi kasalliklar ko‗p uchraydi.
O‗simliklarni kasallanish darajasini aniqlashda olingan ma‘lumot 
yanada aniq bo‗lishi uchun, kasal o‗simliklardan na‘munalar olinib 
gerbariy shaklida quritiladi, ikkinchi qism kasal o‗simliklar 
kattalashtiruvchi asboblarda ko‗rilib keyingina to‗g‗ri xulosa qilinadi. 
Kuzgi g‗alla don ekinlarida eng ko‗p tarqalgan zang kasalligi bo‗lib 
buni zamburug‗ keltirib chiqaradi. Kuzgi bug‗doyda ushbu kasallik ikki 
marta xisobga olinadi.
1.
Kuzda 
2.
Baxorda 
Har ikkala muddatda ham kasallikni xisobga olish uchun 0,5 x 0,5 = 
0,25 m
2
lik ramkalardan foydalanib, bitta variantning 12 joyida na‘muna 
sifatida xisob olinadi. 1 m
2
ga to‗g‗ri kelgan kasallangan o‗simliklar soni 
aniqlaniladi va nazariy o‗simliklar soniga nisbatan foyiz bilan aniqlaniladi. 
Agar misolimizda 1 m
2
da 18 ta o‗simlik kasal bo‗lgan bo‗lsa u xolatda 
kasallik foyizi quyidagicha aniqlaniladi. 
1 m

– 18 ta
10000 m
2
-X
180000
1
10000
*
18


Х
dona kasal o‗simlik 
mavjud 
550 – 100 % 
18 
– X
%
3
,
3
550
18
*
100


Х
Demak 1 m
2
da 550 ta o‗simlik bo‗lsa kasallanish darajasi 3,3 % ga 
teng ekan. 
Baxorda o‗simliklarni kasallanish darajasi xisobga olinganda ham 
shu uslubda aniqlaniladi va ikkala ma‘lumot solishtirilib, o‗tgan muddat
asosida kasallanish dinamikasi ham aniqlaniladi.

Download 5,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish