B. Keldiyev toshkent 2014

J a v o b.
Jez ilastinka ostidagi slyuda qiziydi va qavariqlik hosil bo‘ladi, buning natijasida plastinka 
bir tomonga og'ishadi, bundan so‘ng slyudaning boshqa bir joyi qiziydi, plastinka yana joylashadi va 
hokazo.

---

31 
63-rasm 
Slyuda tagidagi rux plastiika uni sovitadi, shuning uchun tez nplastinka har doim 
slyudaning sovuq joyi bilan urinadi va uni isitib deformasiyalaydi. 
Agar rux plastinka bo‘lmaganda edi, slyuda tez qizigan bo‘lar edi va jez plastinkaning 
tebranishi to‘xtar edi. 
78."O'zi qochar" sharcha.Jez sharchani qattiq qizdiramiz (ammo 
qo‘rg'oshinning erish temperaturasigacha emas) va uni uchburchak 
kesimli ikkita konsentrik qo‘rg'oshin relslarga qo‘yamiz 
(64-
rasm).Sharcha harakatlana boshlaydi.Harakat uzoq vaqt davom etadi. 
Hodisani ushuntiring. 
64-rasm 
J a v o b. 77-masalaning javobiga qarang. 
79.
Sovuq suvda suzuvchi va issiq suvda cho‘kuvchi jism. 
Kichkina probirkaga bir 
necha pitralar solamiz va uni tiqin bilan berkitamiz. Pitralar sonini va tiqinning 
chiqib qolgan qismining kattaligini shunday tartibga solib turamizki, bunda 
probirka 40°S gacha isitilgan suvda sekingina cho‘ka boshlasin. 
Bunday probirka 40°S dan yuqori temperaturada isitilgan issiq suvda 
cho‘kadi va sovuq suvda suzadi. Hodisani tushuntiring.
J a v o b
. Suv isigan sari kengaya boradi va uning solishtirma ogirligi sovuq suvnikidan 
kam bo‘lib qoladi. Probirkaning solishtirma og'irligi issiq suvning solishtirma og'irligidan 
ko‘p va sovuq suvning solishtirma og'irligidan kam. Shuning uchun issiq suvda probirka 
cho‘kadi, sovuq suvda esa suzadi. 
80.Uzunligi 15
sm
bo‘lgan shisha naychaning ikki uchini, qalinligi 1,5
sm
bo‘lgan kartoshka plastinkasiga naycha uchini tiqib hosil qilingan kartoshka 
tiqin bilan berkitamiz (65-rasm). Naychaning o‘rtasini spirtovka alangasida 
qizdiramiz. Tiqinlar uchib ketadi. Hodisani tushuntiring. 
I z o h. Asbobni tomoshabinlardan deraza oynasi bilan berkitib qo‘ying. 
81.Bir