Б и р и н ч и булим


Dilatometr va bimetalli termometrlarning



Download 3,06 Mb.
bet7/80
Sana24.06.2021
Hajmi3,06 Mb.
#100756
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   80
Bog'liq
1-булим(лотин15,05,2010)

Dilatometr va bimetalli termometrlarning ishlash prinsipi harorat o‘zgarganda qattiq jismning chiziqli o‘lchamini o‘zgarishiga asoslangan. Harorat o‘zgarishiga bog‘liq bo‘lgan qattiq jism chiziqli o‘lchamining o‘zgarishi quyidagi tenglama orqali ifodalanadi:

(2.9)

bu yerda, lt – t haroratda qattiq jismniig uzunligi; l0 – shu jismning 0°C dagi uzunligi; βr – o‘rtacha chiziqli kengayish koeffitsiengi (00C dan t °C gacha bo‘lgan haroratlar oralig‘ida).

Dilatometrik termometr, odatda issiqlikdan kengayish koeffitsienti katta bo‘lgan metall naycha (aktiv element) va issiqlikdan kengayish koeffiskenti juda kichik bo‘lgan naycha ichida joylashgan sterjendan iborat bo‘ladi.

Dilatometrik termometrlarning aktiv elementi (naychasi) ning asosini materiallari jez L62 (β·r=18,3÷23,6·10-6 0C-1) yoki nikellangan po‘lat XN60V, 10X17N13M2T (β·r=20·10-6 0C-1) bo‘ladi. Passiv element sifatida, odatda invar qotishmasi (βnr = 0,9·10-6 0C-1) qo‘llanadi. Harorat ortganda aktiv element (naycha) sterjenga nisbatan ancha ko‘proq uzayadi. Sterjenning siljishi (cho‘zilishi) haroratning o‘zgarishiga to‘g‘ri mutanosiblikda bo‘ladi va naychaning boshlang‘ich uzunligi bilan aniqlanadi.

Dilatometrik termometrlar suyuqliklar haroratini o‘lchashda hamda haroratni ma’lum darajada avtomatik ravishda saqlash uchun va signalizatsiyada qo‘llaniladi. Dilatometrik termometrlar 1,5 va 2,5 aniqlik sinflarida chiqariladi, ularning yuqorigi o‘lchash chegarasi 500 °C gacha.

Afzalliklari: ishonchli, oddiy va arzon.

Kamchiliklari: asbobning o‘lchamlari katta, harorat bir nuqtada emas, balki hajmda o‘lchanadi, issiqlik inersiyasi katta.

B imetall termometrlarning sezgir elementi kavsharlangan ikkita plastinkadan tayyorlangan prujinadan iborat. Bu plastinka issiqlikdan kengayish harorat koeffitsienti turlicha bo‘lgan metallardan tayyorlanadi. Harorat o‘zgarganda plastinkalar og‘adi. Kavsharlangan plastinkalar bir-biriga nisbatan siljiy olmaganligi sababli prujina issiqlikdan kengayish harorat koeffiiienti kam bo‘lgan plastinka tomonga og‘adi. Plastinkalar uzayishining harorat koeffitsientlari farqi qancha katta bo‘lsa, prujinaning harorat o‘zgarishidagi og‘ishi shuncha ko‘p bo‘ladi. Bimetall termometrlar bilan haroratni o‘lchash chegarasi –150 °C dan +700 °C gacha, xatoligi 1...1,5 %. Bu turdagi termometrlar haroratni ma’lum darajada avtomatik ravishda rostlash va signallash uchun qo‘llaniladi.


Download 3,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   80




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish