B. B. Sobirov " " 2021-y

. 
Gap haqidagi ta’limot
. 
Gapning grammatik markazi
tushunchasi. Gapda 
predikativlikning ifodalanishi. Predikativlikning modallik, zamon, shaxs-son, tasdiq-
inkor kategoriyalari bilan bog‘liqligi.
Gapning grammatik kategoriyalari
: grammatik shaxs kategoriyasi, 
grammatik zamon kategoriyasi, gapning ifoda maqsadi kategoriyasi, modallik 
kategoriyasi. Modallikning munosabat ifodalovchi grammatik kategoriya ekanligi. 
Gap zamoni va fe’l zamoni o‘rtasidagi farq. Gapda shaxs-son va tasdiq-inkor 
ma’nolarining ifodalanishi. 
Gap turlari. 
Gaplarning ifoda maqsadiga ko‘ra turlari. Gaplarning tuzilish 
jihatdan turlari. Gaplarning emotsionallikka ko‘ra turlari. Gaplarning modallik 
ifodalashiga ko‘ra turlari. Eganing ishtirokiga ko‘ra gap turlari. 
Bo‘laklarga ajralmaydigan gaplar. 
Atov gaplar. So‘z-gap. Bo‘laklarga 
ajralmaydigan gaplar haqidagi sintaktik nazariyalar. 
 Gap bo‘laklari haqidagi sintaktik nazariyalar. 
Gap bo‘laklarining leksik-
grammatik xususiyatlari. Logik bo‘laklar va grammatik bo‘laklar. Sintaktik aloqaga 
kirishadigan va sintaktik aloqaga kirishmaydigan bo‘laklar.
 
Gap bo‘laklarining 
tasnifi.
Bosh bo‘laklar. 
Kesim. Kesimning gap markazi ekanligi. Mustaqil va 
nomustaqil kesim turlari. Ega. Eganing gapda fikr qaratilgan predmet, shaxs kabilarni 
anglatishi. Ega va mantiqiy subyekt munosabati.

---

8 
 Ikkinchi darajali bo‘laklar
.Ikkinchi darajali bo‘laklarning gapdagi 
mavqeyiga ko‘ra tasnifi: aniqlovchi, to‘ldiruvchi, hol. 
Uyushiq bo‘laklar haqidagi sintaktik ta’limot
. Gapda turli gap 
bo‘laklarining uyushib kelishi. Uyushiq bo‘laklarda egalik, kelishik va son 
ko‘rsatkichlarining 
qo‘llanishidagi 
o‘ziga xosliklar. Uyushiq bo‘laklarda 
umumlashtiruvchi birliklar.