B. B. Berkinov, Ye. A. Yarmolik, Q. Q. Quvnoqov

Xulosalar 
Innovastiyalarning 
mavjud 
emasligi, 
muhit 
o’zgarishiga 
moslashishga 
qodir 
emaslik, 
xodimlar 
mustaqilligi 
va 
ijodiy 

---

 
111 
salohiyatining 
cheklanganligi 
rejalashtirishga 
nisbatan 
inaktiv 
yondashuvning asosiy kamchiligi hisoblanadi. 
Shu  munosabat  bilan  rejalashtirishga  nisbatan  “moslashtiruvchi” 
yoki “vaziyatli” yondashuv keng tarqaldi. Ushbu metodologik yondashuv 
ichki  va  tashqi  sharoitlarning  o’zgarishini  hisobga  oluvchi  va  erishilgan 
samaradorlik  darajasining  pasayishiga  yo’l  qo’ymaydigan  barqaror 
qarorlarni  qabul  qilish  imkonini  beradi.  Rejalashtirishga  nisbatan  say-
harakatlarni kamaytirishga emas, balki optimal qarorlarni qidirib topishga 
yo’naltirilgan  optimallashtiruvchi  yondashuv  metodologiyasi  preaktiv 
yondashuvga mos keluvchi yo’nalishlarga ega. 
Tizimli  yondashuv  mohiyati  tizimlar  umumiy  nazariyasi  talablarini 
amalga  oshirishdan  iborat  bo’lib,  unga  ko’ra  har  bir  obyekt  uni  tadqiq 
etish  jarayonida  katta  va  murakkab  tizim  sifatida  va  bir  vaqtning o’zida, 
umumiy  tizim  unsuri  sifatida  ko’rib  chiqilishi  lozim.  Mazkur 
yondashuvning  asosiy  yo’nalishlari  –  asosiy  va  aylanma  xarajatlarni 
kamaytirish, jonli mehnatni, tabiiy resurslarni tejash, tovarlar va noishlab 
chiqarish  fondlarining  muomalasi  va  iste’mol  qilinishi  jarayonida  tejash. 
Ko’rsatkichlarning o’zaro bog’liq va muvazanatlashgan tizimi davlatning 
ta’siri  choralari  bilan  to’ldiriladi,  shu  jumladan  byudjet  mablag’lari, 
amortizastiya  me’yorlari,  kredit  uchun  foiz,  soliqlar,  bojxona  bojlari, 
listenziyalar  va  kvotalar,  davlat  buyurtmalari  va  boshqalardan 
foydalaniladi.