B. B. Berkinov, Ye. A. Yarmolik, Q. Q. Quvnoqov

Xulosalar 
Innovastiyalarning 
mavjud 
emasligi, 
muhit 
o’zgarishiga 
moslashishga 
qodir 
emaslik, 
xodimlar 
mustaqilligi 
va 
ijodiy 

---

111 
salohiyatining 
cheklanganligi 
rejalashtirishga 
nisbatan 
inaktiv 
yondashuvning asosiy kamchiligi hisoblanadi. 
Shu munosabat bilan rejalashtirishga nisbatan “moslashtiruvchi” 
yoki “vaziyatli” yondashuv keng tarqaldi. Ushbu metodologik yondashuv 
ichki va tashqi sharoitlarning o’zgarishini hisobga oluvchi va erishilgan 
samaradorlik darajasining pasayishiga yo’l qo’ymaydigan barqaror 
qarorlarni qabul qilish imkonini beradi. Rejalashtirishga nisbatan say-
harakatlarni kamaytirishga emas, balki optimal qarorlarni qidirib topishga 
yo’naltirilgan optimallashtiruvchi yondashuv metodologiyasi preaktiv 
yondashuvga mos keluvchi yo’nalishlarga ega. 
Tizimli yondashuv mohiyati tizimlar umumiy nazariyasi talablarini 
amalga oshirishdan iborat bo’lib, unga ko’ra har bir obyekt uni tadqiq 
etish jarayonida katta va murakkab tizim sifatida va bir vaqtning o’zida, 
umumiy tizim unsuri sifatida ko’rib chiqilishi lozim. Mazkur 
yondashuvning asosiy yo’nalishlari – asosiy va aylanma xarajatlarni 
kamaytirish, jonli mehnatni, tabiiy resurslarni tejash, tovarlar va noishlab 
chiqarish fondlarining muomalasi va iste’mol qilinishi jarayonida tejash. 
Ko’rsatkichlarning o’zaro bog’liq va muvazanatlashgan tizimi davlatning 
ta’siri choralari bilan to’ldiriladi, shu jumladan byudjet mablag’lari, 
amortizastiya me’yorlari, kredit uchun foiz, soliqlar, bojxona bojlari, 
listenziyalar va kvotalar, davlat buyurtmalari va boshqalardan 
foydalaniladi.
 
Tayanch tushunchalar 
Metodologiya, 
metodologik 
yondashuv, 
rejalashtirish 
metodologiyasi, iqtisodiyotning rivojlanish, iinnovastiyalar salohiyatini 
optimallashtirish, ideal, konsepsiya, normativ rejalashtirish, tizimli-
dasturiy, strategik rejalashtirish tadbirlarning kompleksligi, tizimli-
multiplikastion yondashuv, aylanma xarajatlarni tizimli yondashuvi,