Б. Б. Беркинов г той узбекистон республикаси



Download 6,31 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/79
Sana20.06.2022
Hajmi6,31 Mb.
#681616
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   79
Bog'liq
berkinovbb ekonometrika 2015pdf (3)

- R 2 
к
Корреляцион тахдилдаги энг ишончли натижаларга кузатиш 
объектларининг сони (
п
) тахдил килинаётган белгилар сони 
(т )
 
дан 
6-8 марта куп булган холларда эришилади.
3.5. Мисол
Куп омилли чизикли регрессия моделига омилларни 3.2- 
жадвалда келтирилган шартли бошлангич маълумотлар асосида 
танлаб олиш талаб этилади.
3.2-жадвал
Бошлангич маълумотлар
Ташкилот
раками
Махсулот
сотиш хажми,
млн. сум
{У)
Реклама
харажатлари.
минг сум
(Xj)
Махсулот
бирлигининг
хажми, минг
сум (Х2)
Ташкилотда
маркетинг
булими (1 -
бор. 0 - йук)
'
№ )
1
1,27
138
140
1
2
1,34
134
141
1
3
1,25
116
136
0
4
1
ьо 00
137
149
1
5
1,43
127
154
0
6
1.25
125
143
0
7
1.53
116
155
1
8
L57
134
155
1
60


9
1,27
145
151
1
10
1.46

135
154
1
11
1,28
164
147
0
12
1,55
109
151
0
13
1.35
Lh
1 1 1
144
0
1
14
1,49
144
156
1
15
1,46
132
152
0
16
1,25
122
141
0
17
1,29
163
148
1
18
1.28
4
139
141
1
19
Л
Л Л
134
139
0
20
1,51
136
147
........
1
Ечим.
Омилларни чикариб ташлаш усулидан фойдаланамиз. Биринчи 
боскичда моделга барча омилларни киритамиз. Тахлилни амалга 
ошириш дастурий воситаси сифатида «Маълумотларни ЕХСЕЬда 
тахлил килиш» дастуридан, «Регрессия» воситасидан фойдалана­
миз. Натижалар 3.3-жадвалда келтирилган.
3.3-жадвал
Якунларни чик;ариш
Регрессион статистика
куплик
0,806634
R -квадрат
0,650659
Нормалаштирилган /^-квадрат
0,585158
Стандарт хато
0,073662
Кузатув
20
Дисперсион тахлил
Курсаткич
d f
SS
MS
F
Регрессия
О
0,161702
0,053908
9,933511
Колдик
16
0,086818
0,005426
Жами
Г-
19
0,248520
л
•*
61


Курсаткич
Коэффи-
циентлар
Стандарт хато
/-статистика
Р - К и й м а т
К-кесишув
-0,199947
0,451283
-0,443064
0,663651
Реклама
харажатлари.
минг сум.
-0.002977
0,001269
-2,345899 _
0,032196
Махсулот
нархи. минг
сум.
0.013347
0,002845
4,691053
0.000245
Маркетинг
булимининг
мавжудлиги
0.015308
0,036151
0.423457

0,677599
Юкоридаги якуний натижаларга асосан махсулотни сотиш 
хажмининг омилларга богликлиги модели куйидаги куринишга эга
у(х) -
-0,200 - 0,003 *i+ 0,01 3*2 + 0,015х3.
Регрессия тенгламасининг ахдмиятини Фишернинг F-мезони 
асосида текширамиз. Х,исоблаб чикилган киймат 
(Fw
СОб) = 9,93. F- 
мезоннинг жадвалдаги киймати 0,95 ишончлилик эхтимолида ва 
эркинлик даражаларининг 
у\
=■ 
к

3
ва 
у2

п ~ к
-
1
= 20 - 3 - 1 -
16 сонида 3,24 ни ташкил килади.
F
xисоб > 
Facade
булганлиги боис, регрессия тенгламасини 
хдкконий деб эътироф этиш лозим.
R
корреляция куплик коэффициенти 0,80 га тенг булган 
омиллар уртасида жипс богликлик мавжудлигидан далолат беради.
R"
детерминация куплик коэффициенти 0,65 га тенг булган 
эрксиз узгарувчи вариациясининг (махсулотни сотиш хажмининг) 
65 фоизига якини моделда хисобга олинганлигини ва моделга ки- 
ритилган омилларнинг таъсири (товар бирлигининг нархи, реклама 
харажатлари ва корхонада маркетинг булимининг мавжудлиги) ва 
35 фоизи моделга киритилмаган бошка омиллар билан шарт- 
ланганлигини курсатади.
Регрессия коэффициентларининг ахамиятини Стьюдентнинг 
t
мезони ёрдамида бахолаймиз.
Стьюдент мезонининг хисоблаб чикилган кийматлари куйи- 
дагича: 
tal
= -2,35, 
ta2
= 4,69; 
ta3 ~
0,42. а = 0,05 ахамиятлилик 
даражасида ва эркинлик даражаларининг 
у ~ п - к - \ = \6
сонида 
мезоннинг жадвалдаги киймати 2,12 га тенг. Демак; куйидаги 
тенгсизлик бажарилади: 
ltall > tJfcadG; ta2 > (жадв; ta3 < t жадв.
Шундай
62


килиб, 
а3
регрессия коэффициенти ахамиятли эмас ва моделдан 
ушбу омилни чикариб ташлаш лозим.
Иккинчи кадамда махсулотни сотиш хджмининг махсулот 
нархига ва реклама харажатларига богликдиги модели ни тузамиз. 
Х,исоб-китоблар 3.4-жадвалда келтирилган.
3.4-жадвал
Якунларни чикариш
Регрессион статистика
R куплик
0,804204
R -квадрат
0.646744
г
Нормалаштирилган Я-квадрат
0,605184
Стандарт хато
0.071862
*
Кузатув
20
Дисперсион тахлил
Курсаткич
d f
SS
MS
F
Регрессия
2
0,160729
0,080364
15,5618652
Колдик
17
0fiS779\
0,005164
Жами
19
0,24852

Курсаткич
Коэффициент-
лар
Стандарт
хато
f-статис­
тика
Р-киймат
Х-кесишув
-0,264114
0,414695
-0,636886
0,5326S2
Реклама
харажатлари,
минг сум
-0,002824
0,001186
-2,379640
0,029307
Махсулот
нархи, минг
сум
0,013699
0,002653
5.162156
У
7.8161Е-05
Мах;сулотни сотиш хажмининг махсулот нархига ва реклама 
харажатларига богликлиги модели куйидаги куринишга эга:
у(х)
= -0,264 - 0,003xi + 0,014x2.
Натижаларга кура корреляция ва детерминация куплик 
коэффициентининг кийматлари бироз камайди.
Х,исоблаб чикилган кийматларни жадвалдаги кийматлар билан 
таккослаймиз. 
Ахамиятлилик даражасида 0,05 ва эркинлик
63


даражаларининг у! = 2, у
2
= 17 сонида Фишер F-мезонининг 
хисоблаб чикилган киймати (/Чисоб = 15,56) жадвалдаги кийматдан 
(F*cade
~ 3,59) катта, демак тузилган регрессия тенгламаси 
ахамиятли.
Стьюдент 
мезонининг 
хисоблаб 
чикилган 
кийматлари 
куйидагича: 
taJ
= -2,38, 
ta2 -
5,16. Ахамиятлилик даражасида а = 
0,05 ва эркинлик даражаларининг у = 17 сонида мезоннинг 
жадвалдаги киймати 2,11 га тенг. Демак, куйидаги тенгсизлик 
бажарилади: 
!tail

t ^ de; ta2

Шундай килиб, регрессия
коэффициентлари ахамиятли.
Регрессия параметри 
а} -
-0,003 махсулот нархининг кагьий 
белгиланган (доимий) кийматида реклама харажатларининг 1,0 
минг сумга оширилиши махсулотни сотиш хажмининг 3,0 минг 
сумга камайишига олиб келишини курсатади. Регрессия параметри 
а2 -
0,014 реклама харажатларининг катъий белгиланган (доимий) 
кийматида махсулот нархининг 1 минг сумга усиши билан махсу­
лотни сотиш хажми уртача 14,0 минг сумга ошишидан далолат 
беради.
Ушбу мисол учун эластиклик коэффициентларини, бета- ва 
дельта-коэффициентларни хисоблаб чикамиз ва уларни иктисодий 
жихатдан талкини куйидагича.
Эластиклик коэффициентларини аниклаш учун 
куйидаги
Узгарувчиларнинг уртача кийматларини хисоблаб чикамиз: 
у -
1,372 млн. сум; 
= 134.75 минг сум; 
х 2 =
147,2 минг сум. Ушбу 
кийматларда Эу ва 
Э2
эластиклик коэффициентлари куйидагиларга 
тенг;
х
 
144 7 
Ч
Э. = a. i = -0,003 
= -0.29;
У 
1,372
х
 
147 
7
Э, = я, — = +0,014—-^- = 1,50.
Эластиклик коэффициентларининг тахлили шуни курсатадики, 
мутлок усиш буйича махсулотни сотиш хажмига 
х2
омил энг катта 
таъсир курсатади: махсулот нархининг 1 фоизга ошиши махсу­
лотни сотиш хажмининг 1,5 фоизга ошишига олиб келади. Реклама 
харажатларининг 1 фоизга камайтирилиши махсулотни сотиш 
хажмининг бор-йуги 0,29 фоизга ошишини келтириб чикаради.
64


Бета-коэффициентларни х,исоблаб чикиш учун дастлаб уртача 
квадратик огишларни куйидаги формула буйича хисоблаб чикамиз:
Sy = V ? - ~ y
=V'>895-(1,372)2 =0,114;
Я,, = ) / * ? - * * = т/1 8341,45-(134,75)г = 1 3 ,5 6 ;

Download 6,31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   79




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish