B abdullayeva, M. Usmonbayeva, O’. Asqarova, F. Ehsonova, S. Hakimov

Vebinar  texnologiyalar 
(ingl.  “webinar”  –  web-based  seminar)  –  1)  web-
texnologiyalari  va  an’anaviy  ta’limning  o‘zaro  birligi  asosida  tashkil  etiladigan 
seminar;  2) Internet texnologiyalari va maxsus dasturlar qo‘llanilgan holda talabalar 
bilan interfaol o‘quv mashg‘ulotlarini tashkil etish shakli. 
 
Garchi “vebinar” tushunchasi shu ma’noni anglatsa-da, biroq, ta’lim amaliyotida 
keng  ma’noda  qo’llanilib,  turli  onlayn  tadbirlar  (seminar,  konferentsiya,  bahs-
munozara,  uchrashuv,  taqdimot,  ayrim  holatlarda  trening,  turli  hodisalar  bo’yicha 
tarmoq  translyatsiyalari  (kompyuter  yoki  Internet  tarmog’ida  namoyish  etiladigan 
lavhalar) va ta’lim vositalarini anglatishga xizmat qiladi.  
Ushbu  texnologiyalarni  o’zlashtirish  orqali  pedagoglar  interfaol  o’quv 
mashg’ulotlarini  tashkil  etish  imkoniyatiga  ega  bo’ladi.  Talabalar  uchun  esa  bu 
texnologiyalar  vaqtni  va  boshqa  resurslarni  tejash  imkoniyatini  yaratadi.  Chunki 

---

 
224 
ushbu interfaol ta’lim jarayoni bilan qulay vaqt va qulay joyda tanishish imkoniyati 
mavjud.  Bu  esa  pedagoglardan  vebinar  texnologiyalar  asosidagi  mashg’ulotlarni 
samarali  tashkil  etish  uchun  muayyan  ko’nikmalarga  ega bo’lish, bir qator shart va 
qoidalarga rioya etish talab qilinadi.  
Bu  turdagi  texnologiyalarning  yaratilish  tarixi  1980-yillardan  –  birinchi  marta 
matnli xabarlarni almashish tizimi yaratilgan vaqtdan boshlangan. O’tgan asrning 90-
yillarida  yanada  takomillashgan  muloqot  tizimi  veb-chat  hamda  juda  qisqa  vaqtda 
xabarlarni  almashish  tizimlari  payo  bo’ldi.  90-yillarning  oxirlariga  kelib,  birinchi 
konferents  aloqalarni  tashkil  etish  tizimi  ishlab  chiqildi.  Shundan  so’ng  ko’plab 
boshqa  muloqot  tizimlari,  jumladan,  Internet  tarmog’idagi  konferents  aloqalarni 
amalga oshirish imkoniyati yuzaga keldi.  
Tushuncha sifatida “vebinar” 1998 yilda Erik R.Korb tomonidan qo’llanilgan va 
bugungi kunda “InterCall” kompaniyasining savdo belgisi sifatida e’tirof etiladi. 
Vebinar  mashg’ulotlarni  olib  borish  uchun  pedagoglarning  oldiga  veb-kamera 
o’rnatilib, u tomonidan tashkil etilgan mashg’ulot tarmoq orqali namoyish etiladi. Bu 
mashg’ulotni  Yer  sharining  istalgan  nuqtasida  ko’rish,  Internet  tarmog’iga  ulangan 
kompyuter vositasida talabalar va pedagog o’rtasida muloqotni tashkil etish mumkin. 
Mashg’ulot ishtirokchilari o’rtasidagi aloqa Veb-ilova xizmati orqali ta’minlanadi.  
Vebinarga  ulanishi  uchun  ishtirokchi  (talaba)  o’z  manzilini    sayt  manzilidagi 
brauzer qatoriga kiritishi zarur. Talabalar pedagogni tinglagan holda unga savollarni 
og’zaki  hamda  yozma  tarzida  berishlari  mumkin.  Pedagog  o’z  kompyuterida  o’quv 
materiallari  (matnli  hujjatlar,  taqdimot  slaydlari  va  b.)ni  namoyish  etish,  virtual 
doskaga  yozish,  chizish  imkoniyatiga  ega.  U  ishtirokchilarning  barchasini  ko’rib 
turadi  va  istalgan  talaba,  tinglovchiga  yoki  ularning  barchasiga  bir  vaqtning  o’zida 
e’tiborni qarata oladi. Boshqacha aytganda mashg’ulot o’tayotgan virtual auditoriya 
to’la ravishda pedagogga ko’rinib turadi.