B abdullayeva, M. Usmonbayeva, O’. Asqarova, F. Ehsonova, S. Hakimov

Individual ta’lim
 – shaxs tomonidan uning uchun qulay bo’lgan vaqt, makon va 
muddatda muayyan dastur asosida bilim olinishini  ta’minlaydigan ta’lim; pedagogik 
texnologiyalardan biri. U qadimdan yo’lga qo’yilgan. Bozor munosabatlari sharoitida 
har  bir  mutaxassis  kuchli  raqobatga  bardoshli  bo’la  olishi  zarur.  Bu  esa  tabiiy 
ravishda mutaxassislarni o’z ustilarida ishlash, kasbiy bilim, ko’nikma, malakalarini 
doimiy  ravishda  takomillashtirib  borishni  taqozo  etadi.  Xuddi  mana  shu  sababga 
ko’ra  uzluksiz  ta’limning  muayyan  bosqichlari,  umumiy  o’rta  ta’lim  maktablari, 
kasb-hunarga yo’naltirilgan ta’lim muassasalari, oliy o’quv yurtlari, qolaversa, kasbiy 
faoliyatni  olib  borish  davrida  individual  tarzda  ilmiy  bilimlarni  o’zlashtirish,  o’z 
bilimlarini 
mustahkamlash 
va 
boyitish, 
kasbiy 
faoliyatga 
tayyorlanishga 
yo’naltirishni taqozo etmoqda. Individual  ta’lim vaqtni iqtisod qilish, ortiqcha kuch 
va  mablag’  sarflanmaslik,  maqbul  dastur,  vaqt  va  makonni  tanlash  imkoniyatini 
yaratadi.  Bu  turdagi  ta’limning  tobora  keng  ommalashib  borayotgan  shakli 
repetitorlik  ta’limidir.  U  asosida  ta’lim  olishda  ma’lum  qulayliklarga  ega  bo’lish 
mumkin. Bunda, eng  muhimi, o’qituvchi butun  e’tiborini alohida shaxsga qaratishi, 
uning  ichki  imkoniyat,  qiziqish  va  ehtiyojlarini  inobatga  olgan  holda  o’quv 
materiallarini tanlaydi. 
“Dalton-reja” nomi bilan ommalashgan individual ta’lim 1905 yili Dalton shahri 
(Massachuses  shtati)da  o’qituvchi  Yelena  Park  Xerst  tomonidan  birinchi  bor 
qo’llanilgan.  Mazkur  ta’lim  shakli  laboratoriya  yoki  ustaxonalar  tizimi  deb  ham 
ataladi. “Dalton-reja” nomli ta’lim shaklining mohiyati quyidagilardan iborat:
 
ta’lim 
samaradorligi  har  bir  o’quvchining  imkoniyati,  qobiliyatiga  bog’liq;  o’qishni 
an’anaviy tashkil etish o’quvchining mustaqil o’quv faoliyatining asosi hisoblanadi; 
o’qituvchi faoliyatining odob bilan tashkil etilishi, sinf laboratoriyasining ustaxonalar 
bilan 
almashtirilishi; 
darslarning 
bekor 
qilinishi; 
yangi 
materialning 
tushuntirilmasligi,  o’quvchilarning  laboratoriya  (ustaxona)larda  topshiriq  asosida 
mustaqil shug’ullanishlari va zarur  bo’lgan paytda o’qituvchidan yordam so’rashlari.