B abdullayeva, M. Usmonbayeva, O’. Asqarova, F. Ehsonova, S. Hakimov

.  
 
Pedagogik  relaksatsiya
  –  ta’lim  oluvchi  (o’quvchi,  talaba)larning  hissiy 

---

 
162 
faoliyati, ruhiy-jismoniy quvvati va ishchanlik qobiliyatini qayta tiklash.   
 
Pedagogik  tahlil 
–
 
tanlangan  muammoning  falsafiy,  psixologik,  pedagogik 
yo’nalishlarda  o’rganilganlik  darajasini  aniqlash  usuli.  U  tadqiqotchi  ilgari 
surayotgan  g’oyaning  nazariy  jihatdan  haqqoniyligini  asoslashga  xizmat  qiladi. 
Pedagogik tahlilning quyidagi uch turi mavjud: kundalik tahlil;  tizimli tahlil; yakuniy 
tahlil. 
 
Pedagogik  tajriba
  –  kasbiy  faoliyatni  tashkil  etish  jarayonida  pedagog 
tomonidan o’zlashtirilgan bilim, ko’nikma, malakalar majmui. 
 
Pedagogik  tajriba  metodi 
(lot.  “experimentum”  –  sinov,  sinash,  tajriba  qilib 
ko’rish)  –  mavjud  pedagogik  muammoning  yechimini  topish  imkoniyatlarini 
o’rganish, mavjud pedagogik sharoitlarning maqsadga erishishning kafolatlay olishi, 
berilayotgan  tavsiyalarning  amaliyotda  o’z  in’ikosiga  ega  bo’lishi,  ularning 
samaradorligini  aniqlash  maqsadida  qo’llaniladigan  usul.  Metodning  ilmiy-amaliy 
ahamiyati  muammo  yechimini  topish  imkoniyatlarini  o’rganish,  mavjud  pedagogik 
sharoitlarning  maqsadga  erishishni  kafolatlay  olishi,  berilayotgan  tavsiyalarning 
amaliyotda o’z in’ikosiga ega bo’la olishi va ularning samaradorligini aniqlash uchun 
keng imkoniyatlarni yaratishda aks etadi.  
Pedagogik tajribaning tabiiy tajriba, laboratoriya tajribasi, tajriba ishi kabi turlari 
mavjud.  Pedagogik  tajribaning  samaradorligi  quyidagi  shartlarga  rioya  etish  asosida 
ta’minlanadi:
 
tajribaning maqbul loyiha (dastur) asosida uyushtirilishi; tadqiqot ilmiy 
farazining  puxta  asoslanishi;  tadqiqot  obyektlari  va  usullarining  to’g’ri  tanlanishi; 
tajriba o’tkazilish vaqti, davomiyligining aniqlanishi; zarur pedagogik shart-sharoitlar 
(asbob-uskuna,  jihozlar,  vositalar)ning  yaratilganligi;  tajriba  ma’lumotlarini 
umumlashtirish,  tahlil  qilish,  natijalarni  qayta  ishlashning  to’g’ri  amalga  oshirilishi. 
Pedagogik  tajriba  yakunida  olingan  natijalarga  asoslanib  umumiy  xulosaga  kelinadi 
va ilmiy-metodik tavsiyalar ishlab chiqiladi. 
 
Pedagogik takt
 – pedagogning o’quvchilar bilan turli faoliyat shakllari bo’yicha 
tashkil  etiladigan  muloqotda  mavjud  axloqiy  tamoyillar, xulq-atvor qoidalarga  rioya 
qilishi, ularga to’g’ri yondashish malakalariga egaligi.