Qadimgi Yunonistonda
Qadimgi
Yunonistond
agi qarashlar
-olam, suv,olov va havodan paydo bo‘lgan;
-dastlabki hayvonlar suvdan kelib chiqqan. Ular tanasini tangachalar qoplagan. Quruqlikda
yashashga o‘tishi bilan esa tangachalar yo‘qolgan.
Geraklit
-tabiat o‘zgaruvchan, doimo yangilanib turadi.
Empedokl
-barcha tirik va o‘lik tabiyat qarama-qarshi bo‘lgan olov, suv, havo, tuproqdan kelib chiqqan;
-dastlabki hayvonlarning a‘zolari, qismlari alohida alohida paydo bo‘lib, so‘ng ular ―muhabbat‖
ta‘sirida o‘zaro qo‘shilib, organizmlar hosil etgan. Organizmlarning bir-biriga muvofiq
qo‘shilishidan anormal organizmlar rivojlangan. Oldingilar urchib nasl qoldirgan, keyingilari esa
o‘lib ketgan.
Teorfast
O‘simliklarning 400 dan ortiq turini o‘rgangan. Ularning tuzilishini, fiziologiyasini, amaliy
ahamiyatini tasvirlab bergan;
-bir o‘simlik turi boshqa turga aylanishi mumkin degan fikrni quvvatlagan.
Aristotel
-hayvonlar klassifikatsiyaning asosini yaratgan;
-solishtirma anatomiya, embriologiya sohasida dastlabki fikrlarni bayon etgan;
-―Hayvonlar tarixi‖, ― Hayvon tanasining qismlari‖, ―Hayvonlarning paydo bo‘lishi‖ degan
asrlar yozgan.
-tabiatda hayvonlarning asta- sekin rivojlanishi to‘g‘risida ba‘zi fikrlar bayon etgan;
-hayvonlarning 500 ga yaqin turini bilgan;
-olim hayvonlar ni klassifikatsiyalashda ayrim xossalariga emas, balki ko‘p belgilariga e‘tibor
berish kerakligini e‘tirof etgan;
-barcha hayvonlarni 2 ta kata guruhga: ― qonlilar‖ va ― qonsizlar‖ ga bo‘lgan. Bu guruhlar
hozirgi ―umurtqalilar‖ va ―umurtqasizlar‖ ga to‘g‘ri keladi;
-qonlilarni 5 katta avlodga ajratgan;
-―Qonsizlar‖dan 130 turini bilgan;
-meduza, aktiniya, bulutlar tuzilish jihatdan bir tomondan hayvonlarga, ikkinchi tomondan
o‘simliklarga o‘zshash. Shuning uchun ularni ―Zoofitlar‖ deb atagan;
-―Hayvonlar paydo bo‘lishi ‖ asarida embrionma‘l umizchillikda rivojlanadi, degan;
-olim embrionol din zoofitlar, keyin umuman hayvonlar, so‘ng o‘z turiga xos tuzilishiga va
nihoyat shaxsiy xossalarga ega bo‘ladi, deydi;
-qonli hayvonlarning barchasida ichki organlar o‘zaro o‘xshash va bir xilda joylashgan, deb
e‘tirof etgan.
Qadimgi Rimda
Lukretsiy
Kar
-olam o‘z-o‘zidan paydo bo‘lgan, hayvonlar nam yerdan kelib chiqqan, dastlab ularning mayib
majruh xillari, keyinchalik harakatlanadigan, oziqlanadigan, urchiydigan, dushmandan o‘zini
himoya qiladigan normal hayvonlar paydo bo‘lgan, degan.
Klavdiy
Gallen
-olim qo‘y, it, ayiq va boshqa umurtqali hayvonlarni tuzilishini o‘rgangan;
-maymun va odam tanasi tuzilishi o‘xshashligini e‘tirof etgan;
-biroq olimning fiziologiya sohasidagi tushunchalarida ba‘zi xatoliklarga yo‘l qo‘yilgan.
Masalan: havo yurakga boradi, qon yurakning bir qorinchasidan, ikkinchisiga, ular o‘rtasidagi
devor teshiklaridan o‘tadi degan.
Do'stlaringiz bilan baham: |