B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

174 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42
10.2.Eralar. 
 
Eralar. 
Davrlar. 
Paydo bo‘lgan 
xayvonlarva o‘simliklar 
Ko‘paygan tirik 
organizmlar 
Yo‘qolib ketayotgan 
xayvonlar 
Arxey 
(900 mln) 
bakteriyalar,ko‘k-yashil 
suv o‘tlari,ipsimon 
CO
2
, O
2 
fotosintezlovchi, 
jinsiy ko‘payuvchi ko‘p 
xujayrali organizmlar 
Protro-zey 
(2000 mln) 
yashil suv o‘tlari, 
kovak ichlilar,xalqali 
chuvalchanglar,molyuskal
ar, 
bo‘g‘imoyoqlilar,umurtqa
sizlar,lansetnik 
bakteriyalar, 
suv o‘tlari 
Poleo-zoy 
(340 mln) 
Kembriy 
(mo‘ta-dil) 
qalqandorlar 
ikki pallali chig‘anoqli 
molyuskalar,bosh,qorin 
oyoqlilar,xalqali 
chuvalchanglar 
Ordovik 
koral riflari 
yashil,qo‘ng‘ir, qizil suv
o‘tlari,bosh,qorin oyoqli 
molyuskalar 
bulutlilar, 
ikki pallai chig‘anoqli 
molyuskalar 
Silur 
(quruq,iliq) 
qisqichbaqa-chayonlar, 
ninatanlilar 
boshoyoqli molyuskalar 
Devon 
(mo‘ta-dil) 
tog‘ayli baliqlar,suyakli 
baliqlar,dastlabki 
xashoratlar,ko‘poyoqli-lar 
latimeriya,paporotniklar,qir
qbo‘g‘in-lar,plaunlar 
Qalqandorar 
Toshko‘-mir 
(nam) 
ochig‘ urug‘li 
o‘simliklar,suvaraklar, 
ninachilar 
lepidendronlar,plaunlar,kal
amitlar, kordaitlar 
Perm 
(quruq, 
suvuq) 
sudralib yuruvchilar 
suvda va quruqlikda 
yashovchilar 
Mezazoy 
(175 mln) 
Trias 
(quruq) 
sut emizuvchilar 
sudralib yuruvchilar,nina 
bargli,sagovniklar,paporotn
iklar 
Yura 
(issiq,nam) 
arxeoptrikslar 
o‘txo‘r sudralib
yuruvchilar,paporotniksimo
nlar,sekvoyalar 
Bo‘r (quruq, 
shaffof) 
ikki pallali,bir 
pallalilar,xaltalilar,yo‘ldos
hlilar kenja sinflari 
yopiq urug‘lilar 
ochiq urug‘lilar 
Kayna-zoy 
(70 mln) 
Uchlam-chi 
(issiq 
nam,o‘rtasid
a quruq, 
mo‘tadil,oxir
ida sovuq) 
qushlarning xoirda malum 
bo‘lgan ko‘p 
avlodlari,yo‘ldoshli
sutemizuvchilar. 
primatlar, 
odamsimon
maymunlar. 
xashorotlar, qushlar,sut
emizuvchilar. 
papaorotniklar,qirqbo‘-
g‘imlar,ochiq urug‘li 
o‘simliklar,yopiq urug‘li
daraxtsimonlar 
xaltalilar 
To‘rtlam-chi 
odam 
mamontlar, qalin yungli
karkidonlar,mastdontlar,
ot ajdodlari,baxaybat 
yalqov, dengiz sigiri, 
g‘or arsloni , g‘or ayig‘i 

---

175 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42
10.3.Evalutsion tushunchalarning paydo bo‟lishi 
Qadimgi sharq mamlakatlarida 
Qadimgi 
Misrda 
-qoramol, ot,qo‘y,echki,eshak,,cho‘chqalar boqilgan; 
-bir o‘rkachli tuya, ohu, mushuk, g‘oz, o‘rdak, kaptar, oqqush turlarini xonakilashtirgan. 
Qadimgi 
Hindiatonda 
-tabiyat yer, olov, suv, havo, efirdan tashkil topgan degan: 
-tabiyatdagi yer, suv, havo, vaolovning o‘zaro kombinatsiyasidan tirik organizmlar o‘simliklar, 
hayvonlar paydo bo‘lgan, ular o‘t, shilimshiq modda bilan o‘zaro aralashishi natijasida qon, go‘sht, 
yo‘g‘, suyak, miya hosil bo‘lgan degan fikirni yoqlaganlar; 
-tirik mavjudodlarda bolalarning ota-onalarga o‘xshashligini ta‘minlovchi o‘zgarmas irsiy sifatlar 
mavjud. Bola erkak va ayolning urchish organlarining qo‘shilishidan paydo bo‘ladi.
Qadimgi 
Xitoyda 
-tabiyatda barcha narsalar –suv, olov, yer, metallarbir-birigaqarama-qarshi bo‘lgan moddiy 
zarrachalardan paydo bo‘lgan, ular o‘z navbatida o‘simliklar, hayvonlar, odamlarning kelib chiqishi 
uchun asos hisoblangan; 
-dehqonchilik, qoramolchilik bilan shug‘ullangan, shu sababli Xitoy ko‘pgina madanoy 
o‘simliklar, xonakilashtirlgan hayvon turlarining va tasiflanaladi.