402
кредит експансийасы (кредитин
тясяррцфатларын реал
тялябиндян чох олмасы); битмямиш истещсалын щяъминин
чохалмасы, сосиал хярълярин
,
пулун чыхмасына сябяб олур.
Büdcə gəlirlərini çox üstələmək, dövlətin iqtisadi
siyasətində səhvlər və s. proselərdə tədavülə əlavə
.
Мцяййян сябяблярля ba
ğlı
гиймятлярин вя ямяк щаггынын
ясасландырылмамыш йцксялмяси дя инфлйасийа просесинин
баш вермясиня эятириб
ç
ыхарыр.
Инфлйасийанын баш вермясинин хариъи сябябляриня
ясасян идхал олунан стратежи ящямиййятли
m
ящсулларын
(ясасян енержи дашыйыъылары) гиймятляринин йцксялмясини
мисал g
östərmək olar
. Бу
мящсулларын гиймятляринин
йцксялмяси юлкя дахилиндя истещсал олунан мящсулларын да
гиймятляринин йцксялмясиня сябяб олур. Инфлйасийанын
хариъи сябябляриндян бири дя милли валйутанын
дюнярли
валйута олмасыдыр. Милли банк диэяр юлкялярин банкларынын
тялябатыны юдямяк цчцн
,
тядавцля лазым олдуьундан чох
пул емиссийасыны щяйата кечирир. Хариъя апарылмыш бу
пуллар мцхтялиф йолларла юлкяйя
эяляряк инфлйасийанын баш
вермясиня сябяб олур.
Инфлйасийанын баш вермясиндя фювгяладя вязиййятляр
(тябии фялакятляр, сийаси тятилляр, мцщарибяляр), эизли
игтисадиййат, аз сямяряли хари
c
и
тиъарят дя мцяййян рол
ойнайыр.
Мцасир игдисади ядябиййат
d
а инфлйасийанын монета
r
вя
гейри монетар консепсийасыны фяргляндирирляр. Монетар
консепсийанын тяряфдарлары инфлйасийаны йалныз пул щадисяси
щесаб едирляр.
Монетарист йанашмайа эюря, инфлйасийанын
inki
şafının
биринъи каналы –
истещсалын вя мяъму тялябин
artmasına
сябяб
олан пул кцтлясинин артмасыдыр.
Пул кцтлясинин
артмасы ися
ашаьыдакы сябяблярдян йарана биляр:
-
дювлятин експонсионист малиййя сийасяти;
403
-
бцдъя дефиси
ti
нин «чап машыны» васитяси иля арадан
галдырылмысы;
-
кредитин кяскин шякилдя эенишляндирилмяси;
-
ящалинин
borc
ющдяликляриндян юдяниш васитяси кими
истифадянин артмасы.
Бу щалда
,
инфлйасийанын сябябкары пул агрегатлары
цзяриндя нязаряти
щяйата кечирлян кредит
-
банк системи чыхыш
едир. Инфлйасийа просесинин бу инкишаф цсулу инщисара
гядярки
капитализм
дюврцнцн
«классик»
инфлйасийасы
цчцн
сяъиййявидир.
Инфлйасийанын инкишафынын диэяр каналы
,
пул тядавцлц
сцрятинин истещсал артымыны цстяляйян арт
ım
ындан асылыдыр.
Пулун тядавцл сцряти мцхтялиф сябяблярдян баш веря биляр:
-
банк ишиндя техники йениликляр;
-
ганунвериъиликдя дяйишикликляр;
-
гиймятли каьызлардан йыьым васитяси ги
s
м
in
дя истифадя.
Гиймятлярин сцрятля артмасы
да
реал касса галыгларыны
азалдыр. Бу
да онунла ялагядардыр
ки
,
реал кассанын яввялки
сявиййядя сахланылмасы цчцн алтернатив хяръляр чох йцксяк
олур. Ящали вя фирмалар алышларыны тез етмяйя
чалышыр, пулдан
«гачма» баш верир.
Пулун тядавцл сцряти вахташыры артмаьа
мейилли олур.
Do'stlaringiz bilan baham: