Azotli o’g’itlar, ularning tavsifi, ishlab chiqarish texnologiyasi Mineral o’g’itlar va ularning turlari

Kompleks o’g’itlar (murakkab va aralash o’g’itlar) ular ishlatiladigan yer tuprog’ining xarakteriga va o’simliklarning turiga qarab, asosiy ozuqali elementlar (azot, fosfor va kaliy) ning turli xil miqdordagi nisbatlari bilan tayyorlanadi. Kompleks o’g’itlar tarkibidagi foydali elementlar tuproqda bir tekis taqsimlanadi (shu kompleks tarkibidagi o’g’itlarni alohida-alohida ishlatilgandagiga ko’ra ahamiyati yuqoriroq bo’ladi) va bunday o’g’itlar bilan yerga ishlov berish oz vaqt va kam mehnat talab qiladi.

• Kompleks o’g’itlar (murakkab va aralash o’g’itlar) ular ishlatiladigan yer tuprog’ining xarakteriga va o’simliklarning turiga qarab, asosiy ozuqali elementlar (azot, fosfor va kaliy) ning turli xil miqdordagi nisbatlari bilan tayyorlanadi. Kompleks o’g’itlar tarkibidagi foydali elementlar tuproqda bir tekis taqsimlanadi (shu kompleks tarkibidagi o’g’itlarni alohida-alohida ishlatilgandagiga ko’ra ahamiyati yuqoriroq bo’ladi) va bunday o’g’itlar bilan yerga ishlov berish oz vaqt va kam mehnat talab qiladi.
• Tarkibida o’simlik uchun kerakli bir necha xil oziq modda bo’lgan o’g’itlarga murakkab o’g’itlar deyiladi. Murakkab o’g’it tarkibida ikki va uch xil oziq modda (azot, fosfor, kaliy) bo’ladi. Murakkab o’g’itni kimyoviy usulda, birikma holida ishlab chiqarish ham, bir oziq moddali o’g’itlarni aralashtirish yo’li bilan ham hosil qilish mumkin.

• Masalan, tarkibida ikki xil oziq modda bo’lgan kaliy nitrat va ammoniy fosfat kabi tuzlarni suvda eritib, suyuq murakkab o’g’it sifatida ishlatilsa bo’ladi.
• O’g’it tarkibida ta’sir etuvchi moddalarning umumiy miqdori qanchalik ko’p bo’lsa, u shunchalik qimmatbaho hisoblanadi. Turli xil o’simliklar, tuproq, iqlim va boshqa sharoitlarda asosan azot, fosfor va kaliyning turli tarkibdagi va nisbatdagi murakkab o’g’itlari talab etiladi. Bunday o’g’itlar N:P2O5:K2O og’irlik nisbatlari bilan xarakterlanadi. Masalan, 1:0,5:0,5 nisbatda azotning ozuqa birligi 1 ga teng deb, qabul qilingan. Bundan tashqari murakkab o’g’itlardagi ozuqa elementlari % larda ham ifodalanadi, masalan, N:P2O5:K2O = 12:18:6 yoki 12-18-6; bu sonlarning yigindisi umumiy ta’sir etuvchi ozuqa elementlarining o’g’itdagi % miqdorini ifodalaydi.