53 .VIRUSLARNI ANIQLASHDA ISHLATILADIGAN USULLAR Viruslar hujayra ishi parazitlari bo’lib, o’ziga xos aniqlash usullarini talab etadi. Ular quyidagilar hisoblanadi
Indikator o’simlik usuli
Immunologik usuli
Molekulyar biologik usul
elektron mikroskopiya
54.INDIKATOR O’SIMLIKLARNING QO’LLANILISHI •Vizual simptomli viruslarni identifikatsiya qilish uchun indikator o‘simliklar qo‘llaniladi. Virusalogiyada bu amaliyot keng tarqalgan. Indikator o‘simliklar bu – ma’lum virusga nisbatan spetsifik reaksiya hosil qiluvchi organizim bo‘lib, bu reaksiya boshqa patogen reaksiyalaridan aniq farqlanadi
55. Viruslar aniqlashda qollaniladigan diffuzyaga asoslangan usullar •Иммунодиффузияга асосланган усуллар агар-агар гелда АГ ва АТ нинг диффузияланишини ва бир-бири билан учрашиши натиждасида кўзга кўринадиган приципитат ҳосил қилишига асосланган. Уларнинг қуйидаги турлари мавжуд.
56.Viruslarni aniqlashda immunoferment analizining o’rni •Bu usul eng samarali va sezgir spetsifik usullardan biridir. Keying yillarda nishon sifatida fermentlar ishlatilmoqda. Immunoferment usuli mikroorganizmlarni, viruslarni va boshqa tur moddalarni aniqlashda maxsus o‘rin egallaydi va imunologiya usullari orasida viruslarni aniqlaydigan eng sezgir usul hisoblanadi.
57. O’simlik viruslar klassifikatsiyasi 1927 yilda D. Djonson tomonidan birinchi sistematika qilindi. U klassifikatsiyada viruslarning ekologik av biologic jihatlariga e’tibor qaratilgan. Uni taklifi bo‘yicha viruslarni belgilash uchun xo‘jayin o‘simlikka “virus” so‘zini qo‘shish va mazkur o‘simlikda aniqlanishining tartib raqami qo‘yildi. Masalan, D.Djonson bo‘yicha tamaki mozaikasi virusi “ tamaki virusi 1” belgilandi. Tamakida keyingi aniqlangan virus “tamaki virusi 2” va hakozo.
• 1937-yili K.Smit D.Djonson sistematikasini birmuncha o‘zgartirib viruslarni o‘simlikni avlodi nomi bilan belgiladi va unga “virus” so‘zini va unga avval berilgan tartib raqamini qo‘yishni taklif qildi. M., tamaki mozaikasi virusini Nicotiana virus 1 deb nomlandi. Viruslarni shtammlarini belgilash uchun virus nomiga harflar qo‘shib atashni taklif qildi M., Nicotiana virus 1 A va h.
• 1939-1948-yillarda F. Xolms viruslarni binominal nomenklatura bo‘yicha nomlashni taklif qildi. U hamma viruslarni bir xil prinsip asosida klassifikatsiya qildi va barcha viruslarni Virales tartibiga birlashtirdi va ularni uchta tartibga ajratdi:
Phagineae (bakteriofaglar) Phitophagineae (o‘simlik viruslari) Zoophagineae (hayvon viruslari)