Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

31. İT DE, QURD DE, NƏ DEYİRSƏN DE
Bizdə rəhmətdih Yaqub kişi vardı. Bunun qardaşı nəvəsi vardı. Anbardan taxıl götürür. Qardaşı nəvəsinə deyir ki, get dədənə denən gəlsin maa kömək eləsin. Bu da gəlir, evə çata-çatda birdən yadına düşür ki, atasına dədə deyil, qağa deyir. Qayıdır gəlir. Deyir ki, Yaqub əmi, mən dədə demirəm a, qağa deyirəm. Deyir, ə, it de, qurt de, nə deyirsən de, get denən gəlsin taxılı yükləyək aparax.
MÜXTƏLİF MÖVZULU LƏTİFƏLƏR
32. PEZƏVƏNG
Bir məmləkətin sahibi deyir ki, vəzir, dünyada o kef yoxdu ki, mən çəkmiyəm, amma bir pezəvəng görməmişəm. Maa bir pezəvəng tap gətir, görüm. Deyir:

– Qibleyi-aləm sağ olsun, maa vaxt lazımdı.

Deyir, havaxt tapırsan tap. Vəzir də soraxlıyır ki, maa bir pezəvəng lazımdı. Deyillər, Qoşqar dağında kahada bir pezəvəng yaşıyır. Üş günə gedir çıxır bura. Görür doğurdan da, burda bir pezəvəng var. Bir nəhəng adamdı. Sakqal burdan (qurşağın göstərir – top.). Sakqalına sirkə düşüf. Bir xeyləx qoyundu, bir bənəkdi, bir uzunqulaxdı. Bunun yanında bir iki-üç gün qalır, çox çətinnihnən bunu başa salır ki, səni paccah çağırır. Deyir ki, onda gəl belə eliyax. Qoyunu yığır zağaya, əl ulağın bağlıyır, bənəyi bağlıyır yanına. Deyir, gəl gedək. Düşüb yanına gəlir. Gəlib çıxıllar saraya. Xəbər gedir ki, qibleyi-aləm sağ olsun, vəzir gəlib, özüynən də bir bədheybət adam gətirif. Tez qırmızı geyinir taxtı-tacda əyləşir. Əmr eliyir, vəziri, vəkili, rəqqasəsi – hamı yığılır ki, burda pezəvəngi danışdırıf güləjaxlar. Bu da pezəvəngi başa salır ki, içəri girəndə sən baş əy, ehtiram gösdər, bu yer üzünün zülüllahıdı. Nə sual versə, cavab verir. Bu saraya gələndə şübhələnir. Ora-bura baxır. Deyir ki, ə, bu şeytan idi, məni gətirif Allah evinə. Axı bu saray görmüyüf, şinnik görmüyüf. Deyir, əstəfirillah, mən nətər Allah evinə girim? Qapını açıf içəri girir ki, Allah oturuf. Əlin qoyur sinəsinə deyir ki, salaməlöyküm, ey Allah-taala. Tez yerdən deyillər ki, ə, bu Allah deyil ey, bu şahdı. Deyir ki, aha, bu Allah deyilsə, peyğəmbərdi. Əlin qoyur deyir ki, salaməlöyküm, ey peyğəmbər. Yenə yerdən deyillər ki, ə, mərfətin olsun, qanacağın olsun. Bu zülüllahdı. Nə Allah, nə peyğəmbər. Deyir:

– Aha, bu Allah deyil, peyğəmbər deyil, onda imamdı. Salaməlöyküm, ey imam, – deyəndə yenə yerdən dillənillər ki, bu imam deyil. Fikirrəşir ki, ə, bu Allah deyil, peyğəmbər deyil, imam deyil. Bə bu kimdi oturuf? Əlində çomağ duruf. Birdən çomağı qoyur şahın kəlləsinə, deyir:

– Ə kopoğlu, Allah deyilsən, peyğəmbər deyilsən, imam deyilsən, bə kimsən ə oturmusan orda?

Bu da sənin pezəvəngin.