Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

2. KOR KİŞİNİN NAĞILI
Gəncədə yas məclisində eşitmişdim, məclisi aparan axund danışırdı. Deyir ki, biri bazarın ağzında oturuf deyir ki, ay camahat, nəzir verin, niyaz verin, mən gördüyümü görmüşəm. Ay camahat, nəzir verin, niyaz verin, mən gördüyümü görmüşəm. Bir nəfər yaxınnaşıf qolunnan tutur. Deyir:

– Yoldaş, sənin iki gözün bimar, bu həyatda nə görmüsən ki, indi də camahata deyirsən mən gördüyümü görmüşəm, nəzir verin. Bu nə təbliğatdı?

Deyir ki, oğul, mənim qolumnan yapış məni xəlvət bir yerə çək – bir çayxanaya, mən danışım gör mən nələr görmüşəm. Doğurdan da, belə eliyir. Bunu götürür aparır, bir çayxanada oturur. Deyir:

– Oğul, mən Hacı Qulamhüseyinəm. Mən baş yurtda köçüf alaçıxlarımı qurmuşdum. Yayın orta ayında evin ruzisi tükəndi. Mən durdum arana gəldim ki, ruzi aparam. Dəyirmana getdim, bostannan dirrik gətirdim, qəndimi aldım, bazarrığımı elədim. Dəvəni, atdarı yüklüyüf gedirdim dağa. Mən yurdun qanşarına çıxanda bir qara bulud qalxdı. Civimnən pul çıxartdım. Yarəb, mənim yüküm undu, qəntdi, bunu isdatma, mənzil başına salamat aparım. Nəzir qoydum. Doğurdan da, isdanmadım. Amma nə oldu? Getdim yurda, mənim yurdum məhlim deyil. Bir dəli sel gəlif tamamilə yuyuf aparıf. Karvanımı qoydum qaşdım selin dalıncan. Getdim ki, balaca sonbeşih oğlumu sel aparıf dərənin içində bir qayanın üsdünə. Ata gəl, ata gəl, ata gəl deyif çağırır. Getdim bunu qayadan düşürdüm. Dedi:

• 
  Ata, bir dəli sel gəldi, anamı da apardı, nökərrəri də, qoyunumuzu da, malımızı da, məni də gətirdi bura.
  

Karvannan yapıncı aşdım, bunu bükdüm yapıncıya. Getdim kimisə axtarmağa. Heş-zad tapbadım, qayıtdım. Bir vəşi heyvannan rasdaşdım, ağzın mana açır-yumur. Onatılan belimdə idi. Silahı çəkdim atdım. Yapıncını aşdım ki, oğlumdu. Külək vurur yapıncının qulağı tərpənir, elə bilirəm bu vəşi heyvandı. Ağladım, ağladım, gözüm tutuldu. Oğul, gördün indi mən nə görmüşəm? Onçün deyirəm ki, nəzir verin, niyaz verin.

Mən o vaxdı elə bilirdim ki, bu, mollaların nəzir-niyaz yığmax üçün çəkdiyi bir məsəldi. Amma Laçının işğalınnan sora bizim camahat savxoz dərəsi deyilən yerdə gəlif buzduğa düşdü. Orda iyirmi dörd nəfəri qətlə yetirillər, onun yeddi nəfəri bir aylənin üzvü olur: altı uşax, bir ana. Ata gəlifdi aranda heyvanına yer axtara. Qayıdıf gedif ki, ayləsi yığışıf finski butkaya, ermənilər od vuruf, hamısı kül olufdu. Onnan sora başa düşdüm ki, bu yalan deyil, gerçəhdi.