Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

115. SULTAN BƏY
I mətn

Sultan bəyin Qırxqızda dağ evi oluf. Malı, qoyunu orda olurmuş, özü də rəhbərəh. Türkiyədən qovulmuş Andranik başına dəsdə yığıf gəlir. Laçınnan keşməlidi. Andranikin nümayəndəsi gəlib Sultan bəydən icazə isdiyif ki, keçə Qarabağa, ordan da gedə Şamaxıya. Sultan bəy gəlif atasına deyir ki, Paşa, belə bir şey oluf. Deyir:

– Ə, ona nə dedin? Hə dedin?

Deyif ki, yox, hə demədim. O vaxdı torpaxbasdı deyirdilər. Paşa bəy deyif ki, get denən torpaxbasdını ödüyərsən, topu, tüfəngi sökülü vəzyətdə qəlfə-qatıra yüklüyərsən ki, camahat duyux düşməsin. Bu vəzyətdə keçin.

O vaxdı beş yüz atdısı oluf Sultan bəyin. Ona qırmızı şalvarrar deyirdilər, şalvarlarının yanında qırmızı palasa varmış. Yerbəyer eliyif bütün döyüşçüləri. Gəlif Zabuğ körpüsünnən keçillər. Gözdüyüllər qoşunun arxası qutarır. Qoşunun qabağı Dəlmələrə dirənir. Orda elə bir səngər yaratmışdı Sultan bəy, ora ancax kəndirnən düşə bilərdin. Girif orda pulamyot qurmuşdu. Səngəri tam hazır eliyənnən sora deyir, gəl. Qoşun gəlir. Körpünü keçəndə arxanı kəsillər. Burda atışma başdıyır. Buların silahları sökülü, arxa arxadan, qabax qabaxdan buları qırıllar. Ora Qannı dərə deyillər. Andranik ordan qaçır. Sərkərdə ağ atın üsdündə əlində bayraq gəlir da. Sultan bəy də işini bəri başdan yaxşı görmüşdü. Andraniki tanıyan bir ermənini yanında saxlıyırdı. Sərkərdəni tutanda soruşur ki, Andranik budu? Deyir, yox, Andranikin başı çox yekədi. Andranik özü arxada gəlirmiş. İki dənə müsəlman körpəsinin əlinnən tutur, guya bu da müsəlmandı. Ordan üsdən aşağı enir Güləbirtə sarı, dəyirmanda paltarını dəyişir. O vəzyətnən aradan çıxıf.