Madaniyatlararo muloqot va noaniqlik. Madaniyatning aloqa jarayonlarining barcha jabhalariga keng va chuqur ta'sirini hisobga olsak, turli madaniyat vakillari tomonidan qo'llaniladigan qoidalar bir xil. Noaniqlik og'zaki va og'zaki bo'lmagan xatti-harakatlar, kodlash va dekodlash jarayonlarini anglatadi.
Madaniyatlararo muloqotni madaniyatlararo muloqotdan ajratib turadigan asosiy xususiyatlardan biri bu o'zaro aloqani amalga oshiradigan asosiy qoidalarning noaniqligi va noaniqligidir. Madaniyatlararo muloqot ishtirokchilari ko'pincha boshqalar uchun ona tili bo'lmagan og'zaki tildan foydalanadilar. Shuning uchun so'zlarning ma'nosida noaniqlik mavjud. Noaniqlik og'zaki bo'lmagan kanallarda madaniy farqlarni kuchaytiradi. Shapiro o'z tadqiqotida talabalar madaniyatlararo epizodlarni kommunikativ sifati va ijobiy umidlari uchun madaniyatlararo muloqot epizodlariga qaraganda yuqoriroq baholaganliklarini aniqladi. Madaniyatlararo muloqot epizodlari hayajon va noaniqlik uchun ko'proq baholandi. Shu bilan birga, ular millatlararo uchrashuvlarni sifat va qoniqish nuqtai nazaridan, millatlararo uchrashuvlarni esa hayajon va noaniqlik nuqtai nazaridan yuqori baholadilar. Ushbu natijalar madaniyatlararo muloqotning noaniqlik darajasi yuqori ekanligini ko'rsatadi.
Madaniyatlararo muloqot va ziddiyat. Madaniyatlararo muloqot jarayonida ziddiyat va tushunmovchiliklar muqarrar. Madaniyatlararo uchrashuvlar paytida odamlarning xatti-harakatlari ularning kutganlariga mos kelmaydi. Ko'pincha bunday xatti-harakatlar insonning qadriyatlari va axloqiy tizimini haqorat qilish sifatida tushuniladi. Bu salbiy his-tuyg'ularni keltirib chiqaradi, "men" tushunchasini zaiflashtiradi. Madaniyatlararo muloqot epizodlari umidsizlik va sabrsizlik bilan tavsiflanadi, chunki o'zaro ta'sir ishtirokchilari signallarni teng ravishda uzatish va qabul qilish imkoniga ega emaslar. Bunday vaziyatlarda odamlar osonlikcha o'zlarini yo'qotadilar, ularning zavqlari tezda buziladi va ular o'zaro munosabatlarga qiziqishlarini yo'qotishi mumkin. Albatta, bu noaniqlik aloqa jarayonida nizolarni keltirib chiqaradi.
Madaniyatlararo aloqa va kontekst. Madaniyatlararo muloqot bilan bog'liq eng muhim madaniy parametrlardan biri bu kontekstdir. Ushbu parametr birinchi marta Hall tomonidan aniqlangan.
Yuqori kontekstli va past kontekstli aloqa. Yuqori kontekstli aloqada ma'lumotlarning aksariyati jismoniy kontekstda mavjud bo'lib, kodlangan va uzatiladigan qismlarda juda kam ma'lumot mavjud. Kam kontekstli aloqa ma'lumotlarning katta qismi kodlangan va uzatiladigan joy. Xollga ko'ra, Amerika, Germaniya, Skandinaviya va Shvetsiya madaniyatlari past kontekstdir. Va Osiyo madaniyatlari juda kontekstli.
Yuqori kontekstli madaniyatlar g'oyalar va ma'lumotlarni etkazishda kamroq og'zaki tildan foydalanadilar. Axborotning muhim qismi kontekst parametrlari, jismoniy muhit, o'zaro ta'sir ishtirokchilari o'rtasidagi holat munosabatlari, oldingi muhokama, o'zaro ta'sir ishtirokchilarining maqsadlari va boshqalar bilan tavsiflanadi. Yapon tilida "jim" muloqot tushunchasi mavjud. Yaponlar bu muloqotni juda qadrlashadi. Shu bilan birga, koreys madaniyatida ular bu turdagi muloqotni muloqotning eng yuqori shakli deb bilishadi.
Past kontekstli madaniyatlarda g'oyalar va ma'lumotlarni etkazishda aniq, tushunarsiz og'zaki tilga afzallik beriladi. Past kontekstli madaniyatlar og'zaki tilda o'z pozitsiyasini aniq ifodalash qobiliyatiga asoslanadi. Bunday madaniyatlarda og'zaki nutq ko'nikmalari ko'proq qadrlanadi.
Samarali madaniyatlararo muloqotni qiyinlashtiradigan to'siqlar. Varna madaniyatlararo muloqotni qiyinlashtiradigan 6 ta to'siqni aniqladi:
O'xshashlik ehtimoli. Madaniyatlararo muloqotda tushunmovchilikning sabablaridan biri odamlarning bir-birlari bilan oson muloqot qilishlari uchun hammasi bir xil yoki bir-biriga o‘xshashligi haqidagi fikrdir. Albatta, odamlarning biologik va ijtimoiy ehtiyojlarida asosiy o'xshashliklar mavjud.
Til farqlari. Odamlar o'zlari mukammal bilmagan tilda muloqot qilganda, ular so'z, ibora, jumla ular aytmoqchi bo'lgan ma'noni bildiradi deb o'ylashadi.
Og'zaki bo'lmagan noto'g'ri talqin. Har qanday madaniyatda og'zaki bo'lmagan xatti-harakatlar aloqa ma'lumotlarining katta qismini tashkil qiladi. Va chet el madaniyatining og'zaki bo'lmagan tilini to'g'ri tushunish juda qiyin. Og'zaki bo'lmagan xatti-harakatlarni noto'g'ri talqin qilish osongina nizolarga olib keladi. Bu aloqa jarayonini buzadi.
Oldindan o'ylangan tushunchalar va stereotiplar. Stereotiplar, shuningdek, aloqa jarayonlari va bizning idrokimizga ta'sir qiladigan tabiiy va muqarrar psixologik jarayonlardan biridir. Stereotiplar ko'plab psixologik jarayonlarga tayanadi. Stereotiplarga keraksiz havola boshqa odamlarni ob'ektiv baholashga va ular taqdim etgan ma'lumotlarga to'sqinlik qilishi mumkin.
Baholash tendentsiyasi. Madaniy qadriyatlarga turli xil salbiy qadriyatlar ham berilishi mumkin. Bu samarali madaniyatlararo muloqotga to'siq bo'lishi mumkin.
Kuchli hayajon yoki keskinlik. Madaniyatlararo muloqot epizodlari ko'pincha kuchli hayajon yoki keskinlik bilan bog'liq. Biroq, haddan tashqari qo'zg'alish disfunktsiyali fikrlash jarayonlari va xatti-harakatlariga olib kelishi mumkin. Bu
Bu madaniyatlararo muloqotga ham kuchli salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Stress va tashvish madaniyatlararo to'siqlarni kuchaytirishi mumkin. Demak, odamlar keskin talqinlarga, stereotiplarga tayanib, ob'ektiv dalillarga e'tibor bermaydilar va boshqalarni salbiy baholaydilar.
