Ayupova M. Yu. Logopediya toshkent 2007

Ikki qatorli she’rlarni yodlash predmetli yoki sodda syujetli rasmlarga majburiy tayangan holda o’tkaziladi. Logoped matnni, she’rga mos rasmlarni o’zi tanlaydi.
She’rni yodlashda uning mazmuni bolaga tushunarli bo’layotganiga ishonch hosil qilish lozim, buning uchun rasmlarga mos savollar beriladi. Masalan, syujetli rasm bo’yicha «Shov-shuv etadi ariq, Karim ekadi tariq» she’rida quyidagicha savollar berish mumkin: «Karim nima ekdi? Kim tariq ekadi?»
Kichik xikoyalar
Agar bolalar savollarga javob berishni, nomoyish qilingan harakatlar va sodda syujetli rasmlar bo’yicha gaplar tuzishni, ikki qatorli she’rlardan bir nechtasini yodlashni o’rgansalar, ularga hikoya elementlarini o’rgatishni boshlash tavsiya qilinadi. Buning natijasida bolalar kichik hikoya mazmunini bir nechta gaplar bilan Etkazishga o’rganishlari lozim. Biroq, lug’at boyligining kambag‘alligi va nutq grammatik tizimining shakllanmaganligi tufayli bog’langan nutq mustaqil vazifaga ajratilmaydi.
Tavsiya etilgan kichik hikoyalar, shuningdek ularga qaratilgan mashqlar bolaga minimum darajadagi nutq vositalarini o’zlashtirishlariga yordam beradi.
Logoped kichik hikoyani 2-3 marotaba o’qiydi (yoki gapirib beradi) gohida hikoyada ishtirok etuvchi shaxs yoki predmetlarni rasmlarda namoyish qiladi. Sung logoped matnga oid savollar va mashqlar beradi. Topshiriqlar har bir bolaning nutqiy imkoniyatlariga mos holda tanlanadi. Pedagogning ixtiyoriga ko’ra barcha matnlar qayta o’zgartirilishi mumkin.
Logopedning ish yakuni
To’rtinchi bosqichda ko’zda tutilgan logopedik ish, bolalar tomonidan elementar so’zlashuv-maishiy nutqni egallashga yo’naltirilgan. Bolalar nutqi kommunikativ funksiyaga ega bo’lishi lozim.
Bolalar birlik va ko’plikdagi barcha kelishiklar doirasida otlarni turlashni, alohida yaxshi tanish fe’llarni son va shaxs bo’yicha o’zgartirishni bilishlari zarur.
Uch bo’g’inli va ayrim to’rt bo’g’inli so’zlarning bo’g’in tarkibi o’zlashtirilishi lozim. Tovush munosabati bo’yicha sirg‘aluvchi, shovqinli, affrikat, sonor tovushlar shakllanmagan holda qolishi mumkin.
O‘qitishning beshinchi bosqichi – gaplar xajmini kengaytirish
Murakkab gaplar Logopedik ta’sir ko’rsatishning asosiy vazifalari:

1.