Aya, kirsam mumkinmi muloyimgina so`radi

To`qqizinchi bob

Hamma narsaning davosi vaqt ekan. Vaqt o`tishi bilan

Egamberdi qoitiq tayoqda yuradigan, goho.goho shifoxona

hovlisini aylanadigan boidi. Ammo betoqatligi, umidvorligi

avj olgandan avj olib borayapti.

Yurak qurg`ur qoymayapti

Tezroq qisliloqqa borsang.chi, deyapti.

Fotimani tezroq ko`rsang.chU deyapti.

Suv favvora bo`lib otilibdi.

Tezroq borib ichsang.chi, deyapti.

Karimning traktori qishloqqa kelibdi.

Tezroq borih ko`rsang.chiy deyapti.

Onajoningning yodgorligi bitibdi.

Tezroq borib ko`rsang.chi.

Yuzlaringni Hursang`chi, deyapti.

Betoqatligiga bir jihatdan Hoji Sodiq janoblarining tez boi,

tez boi, deyishlari sabab boiyapti. Ishlar tezroq yurishsa,

oltinlarning qolgan qismini pullash bahonasida xazina qayerda

ekanligini bilib olmoqchilar. Yurakningbetoqat bo`lishigayana

Eshon ayaning tezroq kelinlarimni tushirsamu, kelinlarim

qoiidan qavnoq.qaynoq choy ichsam deganlari sabab

boiayapti. Bosh fermerlarning tezroq ishga tushishini

hammadan ham ko`proq tuman hokimiyatining muovini,

tuman yosh fermerlar uyushmasining raisi Ochilov amaki

qistayapti. Qishloq markazida katta bir tantana o`tkazmoqchi,

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

tantanaga butun tumandagi vosh fermerlarni taklif etmoqchi,

mening rahbarligimda, agar menga quloq solsalaring,

maslahatimga yursalaring, Egamberdi bilan Karimberdidek

tezda boyib ketasizlar, degan gaplarni avtib, mavridi kelib

qolgani uchun bir maqtanib ham olmoqchi. Tantanani o`n

sakkizinchi avgustda o`tkazamiz, degan gap ham mana shu

kishidan chiqdi.

Egamberdi o4ng qoitig`ida tayoq bilan salkam to`rt oy

yotgan, yotavergani uchunmi, ko`ziga xunuk ko`rinib qolgan

xonasidan onadan ham mehribon boiib qolgan Hamidova

opoy, sadoqatli Karimberdi yordamida chiqib talabchan

doktorlaru, yoshroq boiganimda bu yigitchaga o`zim tegib

olardim, deb chinmi, hazilmi gaplarni aytib yurgan hamshira

qiz bilan ham xayrlashib asta.sekin mashinaga o`tirdi. O`tirdiyu

bosh vrach qayoqqadir ketgan ekan, kelsa xayrlashib

ketaman deb yo`lga tushmadi. Fotima opa yigitchalarni qaytaqayta

o`pdi, agar to`ylaringga aytmasanglar, ikki dunyoda ham

kechirmayman, degan gaplarni aytdi. Onalariga qo`yilgan

yodgorlikni olib kelmoqqa jo`nadilar. Haykaltarosh ham bir

so`zli ekan, halol yigit ekan, so`zining ustidan chiqarkan.

Yodgorlikni oppoq dokaga o`rab, hatto olib borib beradigan

maxsus mashinani ham tayyorlab qo`ygan ekan. Yodgorlik

ustidan doka ko`tarilishi bilan Egamberdining nazarida

onaizori xuddi yugurib kelib quchoqlagandek bir holatga

tushdi. O`pkasi toiib 3dgiab yubordi. Qishloqqayetib onajoriо

ishlagan, obod qilgan bog`chaga tushirgunlarigacha ham goh

o`yga tolib, goh xoi`sinib bordi. Bog`cha mudirligini qoiga olgan

Shahrixon aya doka olinishi bilan:

. Voy xudoyim, bu Sobiraxon o`rtog`im.ku, . deb bog`chani

boshiga ko`tardi, . mana bunisi Shohista.ku, mana bunisi

Oqbadan.ku, Shohimardon pirim qaytaribdi sizlarni, qaytib

keldinglarm^voy xudoyim.

Egamberdining yodgorlik payida uzoq.uzoq o`tirgisi bor,

Hamidova opoy:

. Bas yetar, . deb uning yelkasidan tortdi, . odamlar

kutayapti axir.

. Opajon, negadir oyog`im tortmayapti, Karim bora qolsin.

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

. Egam o4zi axmoq eding, bugun yana axmoqlik

qilmoqchimisan.

. Karim, baqirma, bilasan.ku tentakman, shov.shuvni,

odamlarning yolg`ondan maqtashini yomon ko`raman.

Bilaman, meni to`xtamay maqtashadi, seni ham maqtashadi,

lekin bu pullar bizniki emas.ku, birovlarning puli bilan

maqtanishga haqqimiz yo`q.

. O`rtoq yuraqol. Maqtashsa gunohimiz to`kiladi. Yo

qo`ltiqtayoq bilan borishga uyalyapsanmi, uyalma, axir buni

biz ataylab qilmadik.ku... Yana tag`in esingdan chiqarmagin,

bu pullar quyonlar tufayli keldi. Maqtashsa, mayli quyonlarni

maqtashsin.

Shoshganlari bejiz emas ekan. Sobiq kolxozning keng

maydonli hovlisi kimoshdi savdosida, bu ikki o`rtoqqa o`tib

ketgan emasmi, hamqishloqlari, behisob kelgan mehmonlar

bilan toiib.toshib ketibdi. Oldinroqda To`raqul xurmoyi

amaki o4g`il.qizlari, nabiralari bilan qo`l qovishtirib

turishibdi. Nariroqda butun qarindosh.uruglariniyoniga olib

Rahimqul mirzoyi tog`a joy olibdi. Katta hovlining gir atrofida

kichik.kichik yashikchalarda quyon ushlab turgan o`g`ilqizlaru,

yosh bolalar bor. Undan ham nariroqda qo`shni

qishloqdan kelgan quyonchi bolalar davra quribdi,

quyonlarning haminasini Rajabboy bilan Ajabboy tekinga

tarqatgan edi, aftidan qanchalik yaxshi boqayotganlarini

mana shu maqtanchoq aka.ukalarga ko`rsatmoqchi

bo`lishgangao`xshaydi. Qiziq, juda qiziq, Azizov domla ham

bironta qo`ymay yuqori sinf bolalarini haydab kelibdi, ana

shularning qurshovida viqor bilan o`tiribdi. Tumandan,

viloyatdan gazeta, televideniye xodimlari ham taklif qilinibdi,

alohida joy tayyorlab beribdilar...

Egamqul o`tirishi bilan yoshlar orasidan Fotimani axtara

boshladi. Oh boiganda qanday zo`r bo`lardi.ya... Yo

kasalmikan. Oldingi qatorda ayollar orasida o`gay onasini

ko`rgandek boidi. Chap qo`lida qizalog`i, okng quchog`ida

salkam bir quchoq keladigan gui. Egamqulning ko`zidan

negadir yosh otilib chiqib ketdi. Yo`q, yig`lamasligim kerak,

deb shoshilib ko`z yoshini artdi.

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

. Mana hamqishloqlar, . baland tantanali ovoz bilan so4z

boshladi qishloq oqsoqollari raisi Nodirxon amaki, . butun

dunyoni quyonlarga toidiramiz, cholu kampirlarga parhezli

go`sht yetishtiramiz, deb yaxshi niyatlar qilgan, yaxshi niyatlari

uchun Ollohning marhamatiga loyiq boigan

hamqishloqlaringizni, Egamberdi bilan Karimberdini ko`rib

turibsizlar. Qani, hamqishloqlar, mana shu ikki azamatning

sha`niga bir qarsak chalaylik.chi.

Guldiros qarsak ovozi butun Xonkeldini qoplab ketgandek

boidi. Stolga dasta.dasta gullar yog`ilib kela boshladi. Gullar

shunday ko`p keldiki, ikkovlari gullar orqasidan arangko4rinib

qolishdi.

. So`z hokimimizning talabchan, yosh fermerlarga

mehribon muovini Ne`matilla Ochilovga beriladi, . eion qildi

Nodirxon amaki.

Ochilov amaki shoshmasdan, negadir, mushtiga vo`talibyo4talib

o`rnidan turdi. O`tirganlarga, o`shayoshlarga mehribon

boigan kishi mana men boiaman degandek, bir.bir qarab

chiqdi. Qo`shni qishloqlardan taklif qilingan yosh fermerlarning

hammasi keldimi, vo`qmi deb so`radi. Keyin mushtiga bir

yo`talib oldi.da so`zlay boshladi. Siroj aka, Qosimali aka nega

orqada o`tiribsizlar, bugun sizlar oldingi qatorda,

ko`kraklaringni kerib o`tiradigan kun. O`gillaringiz bilan butun

tumanimiz faxrlanyapti. Quyonlar sonini ikki mingdan oshirib

vuborishdi, qani bir qarsak chalinglar.chi. Barakalla. Qishloq

markazidan ichimlik suv chiqarishdi, oldilaringga yelim

shishalarda qo`yilgan suvlar mana shu ikki yosh qahramonning

tashabbusi bilan chiqarildi. Yana bir qarsak chalinglar.chi.

Boiadigan bolaning peshonasi do`ng boiadi, degan naql bor.

Mana shu ikki vigitcha qishloqlaringning mulkini shaharliklarga

butunlay begonalarga sotilib ketishdan saqlab qolishdi, pul

topishdi, lekin saqlab qolishdi. Uyogiga hokim muovini gapira

olmay qoldi, gulduros qarsak ovozi so`zini bosib ketaverdi,

qarasa bo`lmaydigan, okzi ham ikki qo`lini baland ko`tarib qarsak

chalishga berilib ketdi.

. So4z hurmatli ustoz Azizov domlaga, . deb eion qilib

yubordi majlis raisi.

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Hamma keksa ustoz uzundan.uzoq ma`ruza qilib qizg`in

o`tayotgan yig`inni muzlatib yuborsa kerak, deb o`ylayotgandi,

vo`q, undav bo`lmadi. Ustoz atrofini qurshab turgan

o`quvchilaru, qiziqib kelgan muallimlar orasini yorib o`tib,

kuchli hayajon ichida o`zlarini yo`qotgudek bo`lib turgan Egam

bilan Karimgayaqinlashdi.da, awal birini, keyin ikkinchisini

o`pib, ikkovlariningyelkasiga qo`lini tashlab:

. Oqsoqol ukamiz hali yaxshi gapni aytdi, bo`ladigan

buzoqning... haligi, nima desak ekan, yurishidan ma`lum,

deganlaridek bu o`g`illarim bir maktabga, bir qishloqqa

sig`mavdigan kuch.quvvat, intilish, qobiliyat bilan tug`ilgan

ekanlar. Maktab, ustozlar, mana men qattiqqo`llik. bilan ularni

tarbiyalab voyagayetkazdik. Qani, mana shularni tarbiyalagan

ustozlar sha`niga bir qarsak chalib qo`yinglar.chi.

Keksa ustoz qo`lini hammadan baland ko`tarib, hammadan

qattiqroq qarsak chala boshladi.

. Karim, men keta qolay, . deb shivirladi Egamberdi.

. Sabr qil o`rtoq, . deydi og`ir, bosiq bo`lib o`tirgan

Karimberdi.

. G`alati bo`lib ketayapman.

Hoji Sodiqning vakili bo`lib mehmon sifatida

qatnashayotgan, aslida yigitlarning himoyasida yurgan bir

kishi so`zladi, qo`shni qishloqdan kelgan fermerlardan yana

bittasi so`zladi, o`sha kimlardir so`zlayapti, Egamberdining

qulog`iga hech gap kirmayapti.

. Oxirgi maqsadingizni avting, . deb so`rayapti gazetadan

kelgan vakil.

. Mayli, Karim so`zlasin, . deb, holsizgina javob qaytaryapti

Egamberdi.

. Karim, biz oblast televidiniyesidanmiz, siz ham biror

narsa deng.

. Egam ikkovimiz quyonlar saltanatini yaratmoqchimiz,

Egam saltanatningshahansbohi bo`ladi.

. Siz.chi.

. Men xudo xohlasa vaziri bo`laman.

. Yana bir narsa deng.

. Hammasi Ollohdan.

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Shw giaplar boiayapti, shu voqealar boiàyapti, traktorga

Siroj birgadir o`tirganini, gurillab yurganini Êgam

ko.rgandek, Qosimali suvchi, mehribon otasi davra ofalàb

odamlarga chinni kosada iching, ichinglar deb suv

tùtayotganini ham, bu suv quduqdan, bu quduqni mening

o`giim ochdi deyotgandek, lekin hammasi shirasiz ta`sirsxz

bo`layapti. Eshonbog`ga jo`nashyapti. Mashinada,

velosipedlarda, qadami kattalar piyoda, bir biridan o`zib, bir

birlarini ortta qoldirib borishyapti. Xayriyat, OHohga shukur.

Hoji Sodiq janoblari ham yetib kelibdilar. Yonlarida boiish

qanday yaxshiya. Ming rahmat Egamqul bilan Karimqul

kasalxonada yotganida hoji janoblari bog`ni jannatga

aylantirib yuboribdilar.

Kelayotganlarni kutib olish uchun xush kelibsizlar,

degan so`zlarni aytish uchun Eshon aya boshehiligida

Holisxon aya, Shakarxon ayalar chiqishibdi. Axir ular

onalarda, onalarning kutib olishga haqlari borda axir. Uch

ona birdaniga o`g`illari boshidan shirinliklar sochayaptilar,

shirinliklarga yopishgan yosh.yosh qizchalarning, do`mboqdo`mboq

o`g`il bolalarning hisobi yo`q. Eshon aya umrilaring

shirin boisin, lazzatli boisin, totli boisin deb goh

unisining, goh bunisining boshidan silab qo`yyaptilar, xudo

xohlasa anashunday chiroyli qizaloqlar. ana shunday

chiroyli bolalar mening bog`imni ham toidiradilar,

deyaptilar. Bir.birini bag`riga bosishlar, berilib o`pishishlar,

boshlarini silashlar . hech tokxtamayapti.

Hamma narsaga bosh.qosh boiib, kuyib.pishib

boshqarayotgan muallima opoy:

. Hoy opajonlar, bas qilinglar, . deya onalarni bir chekkaga

tortdi.

Kuzatib kelganlar orasidan bir vigitcha dadil otilib

chiqdida, Egamberdi bilan Karimberdininghar biriga bittadan

taklifqog`ozi berib:

. Xudo xohlasa, xizmatda boiamiz, . dedivu ko`zdan g`oyib

boidi. Karimberdi Egamning qoiidagi taklif qog`ozini yulib

olmoqchi boidi, ololmadi. Yulib olmoqchi boigani uchun ham,

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Egamberdi unga qiziqib qoldi, taklif qog`ozi ikki varaqli ekan,

ochib o`qiy boshladi:

≪Hurmatli Egamjon.