Aya, kirsam mumkinmi muloyimgina so`radi

Oйn ikkinchi boB

Siroj birgadir bir.kunlik yegulikni Karim o`gii qutqarib

kelgan velosipediga ortib minsa boiadimi, yo`qmi, deya u

yoq.bu yogini tekshirib ko`rib, dilgir holatda dalasigajo`nab

ketdi. .Hovli jimjit b o i i b qoldi. Uzoq yillar dard

tortaverganidan ozib, chaqaloqdekkina boiib qolgan otin aya

uyga kiradi, hovliga chiqadi, o`gillariga gap qo`sha olmaydi.

Erining qyogiga o`zini tashlab ularni qutqarib ololmaganiga

o`zini ayblaydi, qayta.qaytaayblaydi. Lekin, baribir, qutqara

olmasdi. Siroj birgadir so`zidan qaytadigan erkaklardan emas,

buni aya yaxshi biladi.

Piyolada shirova qaymoq olib chiqib oldin Egamberdining

og`zigatutdi.

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

. Ho`plab.xo`plab ichgin, jon bolam, . dedi gunohkor bir

ohangda.

Egam bosh chayqadi:

. Kerak emas.

Otin aya endi yolvorish ohangida gapira boshladi.

. Yo`q demagin, jon o`g`lim. Ho`plab.ho`plab olgin. Choy

beray desam keyin zahring tang bo`lib qiynalasan. Qaymoq

yaxshi, ham ovqat bo`ladi, ham badaningga namlik beradi.

Egam ikki ho`plab bir piyola shirova qaymoqni ichib qo`ya

qoldi. Otin aya gulli ro`molining uchi bilan yigitchaning

lablarini artar ekan, to`satdan, uning ko`ksiga boshini qo`yib,

biroz hiqillab turdi.da, rosmana yig`lab yubordi.

. Xafa bo`lmang aya, . deyapti Egamberdi.

. Sobiraxon o`rtog`im tirik bo`lganida seni shu kuylarga

solib qarab o`tirarmidi. Qamaymаn deganlarning putini yorib

devorgayopib qo`yardi. Ular shoshmay tursin, Olloh jazosini

beradi.

Otin aya xo`rsina.xo`rsina jim bo`ldi. Sobiraxon bilan to`ylari

bir kunda bo`lgan edi. Taqdirni qarangki, Egam bilan Karim

ham bir kunda dunyoga kelishdi. Aya sariq kasalga chalinib

qolgach, Sobiraxon ikkovi chaqaloqni o`zi emizib katta qildi.

Otin aya ehtimol, shularni o`ylab, ko`ngli buzilgandir.

Sobiraxon Shohimardondagi suv toshqinida qolib, mayibmajruh

bo`lib kelganda, ikki yilcha yotib qolgandi. Otin aya

kirib tag.joylarini yangilab turar, ovqatlantirar, dardmand

ko`ngliga orom beruvchi, yupatuvchi islomiy kitoblardan o`qib

berardi.

. O`rtoqjon, . derdi goho dai`dman ayol, . chaqaloqlarni

emizib katta qilishni menga, ulg`ayishib, yigit bo`lganlarida

ularni uylantirishni sizga nasib qilganga o`xshaydi.

. Voy xudoyim, unday demang, . deb ko`nglini ko`taradi

Otin aya, . xudo xohlasa, to`ylarini ham birga.birga o`tkazamiz,

nabiralarimizni ham birgalashib katta qilamiz.

. Bordi.yu qazo kunim kelib olamdan o`tsam,

yolg`izginamni yakkalatib qo`ymang.

. Sobiraxon, dugonajon, xudo xohlasa uzoq yashaymiz,

o`g`iUarimizning to`yini bir kunda o`tkazamiz. Qayna buvi

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

boiib uylarning to`rida savlat to`kib o`tiramiz. Sizning

to`yingizda, esingizdami, men, mening nikohimda siz yor.yor

aytgan edingizr yor.yor aytib yigitlarning ko`ksiga o`t

yoqqandik.

Otin aya, ehtimol, ana shu so`nggi uchrashuvlarini eslab

ketgandir, ehtimol, shafqatsiz eri oldida o`zining ojiz,

notavonligini eslab yigiayotgandir. Yigiay.yigiay o`zining

o`giiga ham talaygina shirova qaymoq ichirdi.

O`ng qoiida qizalog`i, chap qoiida dalada ishlayotgan eriga

bi:r kungar yetadigan ovqatni tugib, bag`riga bosib olgan

Shakarxon aya haligi uchastka nozirining qadam tashlashiga

o`xshatib, yerni tap.tup bosib, shiddat bilan kirib keldi. Hech

kim bilan so`rashmadi ham, qoiidagilarni yerga qo`ymadi ham,

Egamga yaqinlashib :

. Xudoga shukr ta`ziringni yebsan, . dedr ovozini

tishlarining orasidan chiqarib.

. Xudoga^shukur ta`zirimni yeyapman, . deb qo`ydi

Egamberdi.

. Xayriyat, seniyam jilovlaydiganlar bor ekan bu dunyoda.

—Xudoga shukur, bor ekan.

. Yaxshilikni bilmay, onasiga tuhmat qilganlarning jazosi

mana shunaqa boiadi.

. Dugonasiga dori berib oidirib, eriga tegib olganlarning

jazosi bundan ham battar boiadi.

. Bas. . qichqirgandek boidi Shakarxon aya, . sening

tuhmatingdan qachon qutulaman. Undan ko`ra qamalib

ketganing, qamoqxonada chirib ketganing yaxshi edi.ya.

Shakarxon aya qanday shiddat bilan kirgan boisa ana

shunday shiddat bilan tap.tup qadam bosib chiqib keta

boshladi, ko`cha eshik oldida to`xtab:

. Otang ham sendan battar, unga na uy, na xotin kerak.

Dalalarda egatlarni xotin. qilib quchoqlab yotaveradi, iloyo

qo`shmazor bo`linglar, . dedi.yu, to`satdan Egamberdi

qutqarib kelgan velosiped, devorda suyalib turgan edi,

o`shanga qizalogini o`tqazib, orqasiga tugunchani bogiab

ko`chaga chiqdi. Ko`chadan uning yana ≪qo`shmazor

boigurlar≫ degan ovozi eshitildi.

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Egamberdi ta`rifini ayta olmaydigan g`alati bir holatni his

qila boshladi. Qalbining bir tomoni bola ko`tarib dalaga

ketayotgan o`gay onasiga achinyapti, qalbining boshqa

tomonida unga bo`lgan alamli g`azabi uyg`onib kelayapti:

. Otin aya, meni yeching, bo`lmasa dodlayman.

. Ey o`g`lim, o`g`ilginam ixtiyor menda bo`lganda edi, .

armon bilan deyapti Otin aya, . sizlarni shu ahvolda tomosha

qilib o`tirarmidim.. Chida o`g`lim, mana o`rtog`ing ham

chidayapti.ku.

. O`rtog`im bu dunyoga biz chidash uchun kelganmiz deb

yuradi.

Gapga Karimberdi aralashdi. Xudoga shukur qilaylik mana,

qamoqdan qutilib qoldik, agar dadam qutqarmaganda zax,

qorong`i qamoqxonada yotardik, biqinimizga turtib.turtib

so`roq qilishardi, degan gaplarni aytib yana qo`shimcha qildi:

. O`rtoq, yaxshi narsalarni o`ylasang diling yayraydi,

azobni unutasan... senga bir narsa aytaymi.

. Nimani aytmoqchisan yana.

. Mening dadamga traktor olib bermoqchi bo`lganimizni

o`yla, marhum ayajonimizga oq marmardan yodgorlik

qo`ymoqchi bo`lganimizni o`yla... ana shularni o`ylasang diling

yorishadi, azobni unutasan, kitoblarda ana shunday deb

yozishgan.

Ikki o`smirning bir vaqtda tengdan boylangani ko`chakuyda

o`ynab yurgan bolalar, maktabdan qaytayotgan

tomoshatalab qizaloqlarni qiziqtirib qoldi shekilli, bir.birlarini

itarishib, oldin men yur, keyin sen yur deyishib, yopirilib kira

boshladilar. Hovli ko`z yumib ochguncha qiy.chuvga to`lib

ketgandek bo`ldi. Qiziqishda, hayratlanishdabiri boshqasidan

qolishmasdi. Biri Egamberdining yoniga, boshqasi

Karimberdiningyoniga kelib achingandek bo`lib tikilib ham

qolishardi. Otin aya ularni haydab ko`chaga chiqarmoqchi

bo`lar, ular bo`lsa qiqirlashib, yana orqalariga qaytishar edi.

Egamberdi so`nggi kunlarda o`zini behisob askari bor

generaldek, pulining hisobi yo`q katta bankirdek, hamma

xodimi egilib, qo`lini ko`ksiga qo`yib, salom berib turadigan

rahbardek his qilib, dadil.dadil qadam tashlab, kerak bo`lsa

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

qattiq.qattiq gapirib yurgandi. Hozir to`satdan ojiz boiib

qolganini his qildi. To`planganlarga qarashdan uyalib, o`zo`zidan

terlab ham keta boshladi. Boshini egib oldi... bordiyu

hozir Fotima kelib qolsa nima boiadi, bu qaysar qiz oldida

o`zini hech yengilmaydigan pahlavondek his qilib, qaddini

baland ko`tarib, tengqurlariga so`zini bermay yurgandi.

. Yechaman, yechib qochaman, . deya baqirib boshini silkita

boshladi. Shunday qattiq baqirdiki, hovlidagi daraxtlarga

qo`ngan qushlar gur etib uchib ketdi. Baqiriq ovozidan

cho`chib, orqaga tisarilib borayotgan tomoshatalablarning

o`rtasini yorib xuddi yerdan chiqqanday, hovliqishda, birning

yoniga o`nni qo`shib aytishda, vahimali gaplarni ko`proq

aytishda butun tengqurlarini, maktabdagilarning hammasini

bir cho`qishda qochiradigan Rajabali paydo boiib qoldi.

. Hech qaysing o`rningdan qimirlama, . vahshat bilan dedi,

. yosh fermerni kim mana shunday bogiaganini aytib

berasahlar. Hukumatimiz yosh fermerlarni mening o`giim

boiadi deb aytgan, kim o`giimni xafa qilsa, gaplashib

qo`yaman, degan. Rafiq sen bilasanmi, kim bogiadi bularni.

. Bilmayman, . Rafiq qochib chiqib keta boshladi.

. Olim, sen.chi.

. Oiay agar ko`rganim yo`q.

. Jalil, uylaringda o`tkir pichoq bormi.

. Nima edi.

. Boisa tez olib chiq. Yosh fermerni ozod qilishda ishtirok

etganing uchun sen ham mukofot olasan, gazetalarga

yozishadi.

Jalil ko`z yumib ochguncha uylariga kirib ham o`tkir pichoq,

ham kattagina dastkalla olib chiqdi. Karimberdi ≪mening

arqonimni kesmanglar. Agar ketib qolsam, dadam baribir,

mening o`rnimga onamni bogiaydi≫, dedi. Egam bu fikrga

qo`shildi, rozi boidi. Borib o`rtogini quchoqladi, hangu mang

boiib turgan Otin ayaga ta`zim qildi. Rajabboy hovliqib hali

Egamberdi qutqarib kelgan quyonlarni, ≪Kimda.kim ikki baho

olmagan boisa, qoiini ko`tarsin deya odatiga ko`ra qiziq.qiziq

gaplar aytib, ochqaganidan, qo`rqanidan dir.dir qaltirib turgan

jonzotlarni tarqata boshladi. Men, mana shu hozirgina ozod

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

bo`lgan raisning nomidan aytamanki, men ham fermada katta

lavozimdaman, kimda.kim quyon olmoqchi bo`lsa, kundaligida

ikki bahosi yo`q bo`lsa Eshonbog`ga boraversin, faqat

kundaligini olib borish esidan chiqmasin, borganlarga ikkitadan

quyon beraman, tekinga beraman≫, deb maqtana boshladi.

Qiziq bo`ldi, asalarilar podshosini o`rtaga olib uchgandek

to`plangan bolalaru tomoshatalab qizaloqlar Egamberdini har

tomondan qurshab tashqariga olib chiqib keta boshladilar.

. Egam, . bor ovozi bilan chaqirdi bog`lovda qolgan

Karimberdi, . esingdan chiqmasin, quyonchi bobogayana besh

yuz quyon uchun narxini ikki barobar ko`tarib pul to`lab

kelganman. Bugun albatta olinglar, bo`lmasa pulga kuyib

qolamiz. Keyin, eshitayapsanmi, Qambarali fermerga

bermoqchi bo`lgan pulimiz tutning kavagida edi, o`shani ham

olib beringlar.

. Buncha qattiq baqirding, . dedi ko`cha eshigi oldiga borib

qolgan Rajabboy, . bularni sendan yaxshiroq bilaman.