Axmedova Saodat Magistratura bo’limi

Ўзбекистон Республикасида рақобатни ривожлантиришга йўналтирилган асосий ислоҳотлар:
Ушбу жарён уч бочқисда амалга оширилди:
1-босқич (1991-1999 йй.) Рақобат муҳитини шакллантириш учун бозор механизмларини яратиш:

• 
  1992 йил 2 июлда – “Монополистик фаолиятни чеклаш тўғрисида”ги қонун қабул қилинди ва Ўзбекистонда рақобат сиёсатини шакллантириш ва амалга ошириш бошланди;
  
• 
  1992 йил– Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги таркибида Монополияга қарши ва нарх сиёсати Бош бошқармаси ташкил этилди;
  
• 
  1996 йил– Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузурида Монополиядан чиқариш ва рақобатни ривожлантириш қўмитаси ташкил этилди.
  

Шу йилда “Товар бозорларида монополистик фаолиятни чеклаш ва рақобат тўғрисида”ги қонуннинг янги таҳрири қабул қилинди.
2-босқич (2000-2010 йй). Монополист корхоналарни монополиядан чиқариш, бўлиб юбориш ва қайта ташкил этиш:

• 
  2000 йил– Ўзбекистон Республикаси Президенти Фармонига мувофиқ монополияга қарши орган Молия вазирли таркибидан чиқарилди, унга давлат қўмитаси мақоми берилиб, республикада монополияга қарши сиёсатни амалга ошириш ваколати берилди.
  
• 
  2005 йил– рақобат, кичик ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш ва қўллаб қувватлаш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Президенти Фармонига мувофиқ монополияга қарши орган қайта ташкил этилди ва унга янги ваколатлар берилди.
  
• 
  Қўмитага янги ном берилди – Ўзбекистон Республикаси монополиядан чиқариш, рақобат ва тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш давлат қўмитаси.
  

3-босқич (2010 йилдан бошлаб) Молия бозорларида монополияга қарши курашни тартибга солишни жорий этиш.

• 
  2010 йил — монополияга қарши курашни тартибга солишни янада кучайтириш ва соғлом рақобат муҳитини яратиш мақсадида, Ўзбекистон Республикаси Президенти Фармонига мувофиқ монополияга қарши орган қайта ташкил этилди ва унинг тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш функцияси бекор қилинди.
  
• 
  2012 йил – иккита давлат қўмитасини қўшилиб кетиши орқали яна қисман ўзгариш бўлди.
  

Шу йилда “Рақобат тўғрисида”ги қонун қабул қилинди.
Мустақиллик йилларида асос солинган монополияга қарши бошқарув органларининг вазифалари турли йилларда маъмурий жиҳатдан турли ташкилотлар таркибида амалга оширилди. Айниқса, 2017 — 2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси ва Ўзбекистон Республикаси Маъмурий ислоҳотлар концепциясида белгиланган вазифаларга мувофиқ бир қатор давлат ташкилотлари ташкил этилди.
Монополияга қарши бошқарув органларининг фаолиятининг энг сўнгги ҳолати учун қуйидаги учта хужжат асос ҳисобланади. Булар: Шунингдек,
- рақобатни ривожлантириш ва монополияга қарши курашишни тартибга солиш соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари этиб: бозорнинг барча иштирокчиларига товарлар (ишлар, хизматлар) учун тенг имкониятларни тақдим қилиш, рухсат бериш тартиб-тамойилларини соддалаштириш ва давлат хизматлари кўрсатиш ҳисобига уларга тенг шарт-шароитлар ва хўжалик фаолияти эркинлиги берилишини таъминлаш;
- ишлаб чиқариладиган товарлар (ишлар, хизматлар)нинг сифатини ошириш, нархларнинг асоссиз ошиб кетишини чеклаш ва шу ҳисобидан ички талабни юқори даражада қондиришни таъминлаш учун шароит яратиш;
- товар ва молия бозорларида фаолият юритаётган хўжалик юритувчи субъектлар устав капиталидаги (фондидаги) давлат иштирокини камайтириш бўйича таклифларни ишлаб чиқиш белгиланди.