Axmedova Malohat Ergashevna pedagogika nazariyasi va tarixi

«Avesto»da jinoyatlar turi olti guruhga tasniflangan:
birinchi
guruh
ikkinchi
guruh
uchinchi
guruh
To'rtinchi
guruh
beshinchi
guruh
oltinchi guruh
dinga
qarshi
shaxsga
qarshi
jonivor-
larga
qarshi
mulkka 
oid
tabiatga
qarshi 
va eng 
muhimi
ma'naviyatga
qarshi jinoyatlar
B uni  bilish  talab aiar  u ch u n   m u h im   tarb iy av iy   ah am iy atg a  ega. 
«A vesto»da  har  qanday  ax lo q sizlik   v a   g ‘ayritabiiy  x atti-h arak atlarg a 
y o ‘l  q o ‘yib  b o ‘lm asligi  t a ’kidlanadi.  F o h ish ab o zlik ,  tu rm u sh   o ‘rto g ‘iga 
x iy o n at  qattiq  qoralangan.  B eso q o lb o z lik   en g   o g ‘ir  v a   eng  jirk an ch
42

---

jinoyatlardan sanalib,  qatl ja zo si k o ‘zd a tu tilg an  ya g o n a  m a ’naviy jin o y at 
hisoblangan.  «A vesto»da  fohisha  bilan  y a sh ash   m a ’n av iy   jin o y a t  ekani 
alohida  u q tirilad i.  B u   kabi  jin o y a tla r  sirasig a  n afa q at  oilani  b u zad ig an  
va  oila  qoidalarini  zaiflashtiradigan,  balki  b o la   tu g ‘ilishi,  y o sh   avlod 
tarbiyasi,  n asi  p o k lig ig a  salbiy  t a ’sir  k o ‘rsatad ig an ,  o ila  x iy o n ati  ham  
kiritiladi. B eg o n a  ayol b ilan  y ashash, n ik o h siz farzand k o ‘rish  q a t’iy taq ib  
ostiga  olinganki,  u sh b u   q arash lar  b u g u n g i  k u n d a  ham   m u h im  tarb iy av iy  
aham iyatga  ega.  B u   kabi  jin o y a tla r  q am ch i  y o k i  ta y o q   bilan  800  zarba 
urish b ilan  ja z o lan g a n . H .H o m id o v  talq in i b ila n  ay tg an d a, «eru  x o tin n in g  
bir-biriga  x iy o n ati  qattiq  la ’n atlangan.  B e g o n a  erk ak   b ilan   ju ftla sh g a n  
ayol  bad n o m   qilinib,  ja z o la n g a n   v a   n ik o h d ag i  eri  u ch u n   «harom »  deb 
hisoblangan»20.
«A vesto»ning  bugungi  m a ’n a v iy -a x lo q iy   v a   tarb iy av iy   talab larg a 
ham ohang  b o ‘lgan  eng  m u h im   tam o y illa rid an   biri  -   berg an   s o ‘zning 
uddasidan chiqish,  ahd g a sodiqlik,  s a v d o -s o tiq   va sh artn o m alarg a  q a t’iy 
am al  qilish,  qarzn i  o 'z   v aq tid a  t o ‘lash,  ald am ch ilik   v a   x iy o n atd an   xoli 
b o ‘lish,  iym o n lilik  sifatlarid an  iborat.
« A vesto»da  odam larn i  iym onli,  e ’tiq o d li  b o ‘lishga,  doim o  pokiza 
yurishga,  tanani  ozo d a  tu tish g a,  h a r  q anday  y o m o n   n iy at  v a   s o ‘zlard an  
tiyilishga,  y o m o n   am allard an   v o z   kech ish g a,  n o jo ‘y a  ish lard an   yuz 
o ‘g irish g a d a ’v at  etadigan  axloqiy  qoidalar,  o ‘g itlar n ih o y atd a k o ‘p.
B iz g a c h a   y etib   k elg an   «A vesto»  nusxalari  2  variantda.  B irin ch i 
varianti  y o lg ‘iz  «A vesto»ni  o ‘z  ich ig a  oladi.  Ikkinchi  v arian ti  pah lav iy  
tilidagi  sharhli  tarjim an i  ham   o ‘z  ich ig a   olib,  u  k itoblarga,  bob  va 
paragraflarga ajratilgan.