Axmеdova m. A. umumiy muxarrirligi ostida

Falsafa bashoratlash va loyihalash sifatida 
Falsafa  davr  rivojlanish  dinamikasini  aks  ettirib  va  nazariy  tafakkur  usulini  qo‘llab, 
mavjud jarayonlarni shunchaki qayd qilib qo‘ya qolmaydi; u kelajakni «oldindan belgilash»ga 
intiladi va shu bilan bashoratlash, loyihalash va evristik vazifani amalga oshiradi. 
Falsafaning  bashoratlash  vazifasi  oldindan  ko‘ra  bilishni  amalga  oshirish  bilan  bog‘liq 
bo‘lib,  loyihalash  funksiyasi  kelajakda  bo‘lishi  mumkin  bo‘lgan  voqyealar  ketma-ketligini 
tuzish,  «bo‘lishi  mumkin  bo‘lgan  dunyolar»ni  loyihalash;  evristik  vazifasi  uning  ilmiy 
kashfiyotlarda ishtirok etishi, oldindan ko‘ra bilish yo‘li bilan ilmiy bilimlarni orttirish bilan 
bog‘liqdir. 
Falsafiy  evristikaning  imkoniyatlari  fanning  empirik  bazisi  va  oldingi  nazariyalarning 
tushuntirish  imkoniyatining  cheklanganligi,  ilmiy  ijod  va  ilmiy  kashfiyot  jarayonlarida 
noilmiy  tarkibiy  qismlarning  muhim  ahamiyati,  yangi  yondoshuv  va  nuqtai  nazarlarni 

---

qidirishda ilmiy bilim o‘z chegarasidan chiqishi bilan bog‘liq ob'ektiv asoslarga ega. Falsafiy 
g‘oya  va  baxslarning  fan  rivoji  uchun  evristik  qimmati  misoli  sifatida  atomistik  ta'limot, 
rivojlanish  prinsiplari,  dunyoning  cheksizligi  va  birligi,  rivojlanish  jarayonida  zarurat  va 
tasodifning roli to‘g‘risidagi g‘oyalar va hokazolarni keltirish mumkin. 
Falsafa  «bo‘lishi  mumkin  bo‘lgan  dunyolar»ni  yaratib,  inson  hayotidagi  erkinlik, 
jamiyatni  demokratlashtirish  va  tolerantlik  (chidam)ning  muhim  shartlaridan  hisoblangan 
«muqobilchamalash», «polivariant» tafakkurning rivojlanishiga sabab bo‘ladi.