Axborot xavfsizligi va uni ta’minlash usulari Axborot xavfsizligi haqida tushuncha

Kompyuter axborotiga huquqsiz kirishda qo’llanadigan vositalar
Kompyuter axborotiga huquqsiz kirishi mumkin bo’lgan shaxslar
Korxona, tashkilot, muassasa, firma yoki kompaniya bilan mehnat munosabatlarida bo’lgan shaxslar;
Korxona, tashkilot, muassasa, firma yoki kompaniya bilan mehnat munosabatlarida bo’lmagan shaxslar
Xakerlar
Axborot xavfsizligiga tahdid soluvchi shaxslar
Tadqiqotchi xakerlar- ushbu soha bo'yichi juda katta bilimga ega shaxslar bo'lib, kompyuter dasturiy ta’minotining himoyasi zaif joylarini qidirib topadilar va ulardan buzg'unchilikda foydalanishga imkoniyat yaratadilar.
Buzg’unchi xakerlar- ular turli hil maqsadlarda "toza buzush"ni amalga oshiradilar. "Toza buzish" deganda axborot tashuvchisiga hech qanday zarar yetkazmasdan, axborot tizimining ishi samarasini kamaytirmagan xolda kerakli axbrot resursiga kiriladi.
Vandal xakerlar- Kompyuter tizimiga ongli ravishda kirib unga zarar yetkazuvchi shaxslar.
Axborot xavfsizligiga taxdid soluvchi shaxslar
Kompyuter piratlari - kompyuter dasturiy ta’minotini sotish maqsadida ularning kalitini sindiruvchi shaxslar yoki guruhlar.
Kiberterroristlar- terrorizmning yangi turi bo’lgan virtual terror bilan shug’ullanuvchi shaxslar. Ular kompyuter axborot tizimlari va tarmoqlari yordamida turli hil g’arazli axborot (davlat siyosatiga yot g’oyalarni) targ’ibotlarni amalga oshiradilar.
Virmeykerlar- kompyuter viruslarini yaratuvchi shaxslar.
Frikerlar- telefon tarmog’iga qonunbuzarlik yo’li bilan kiruvchi shaxslar.
Axborotlarni himoyalash bo‘yicha tashkilot va davlat o‘rtasidagi munosabatlarning qonuniyligi va shuningdek, tashkilot bilan xodimlar orasida axborotlarni himoya qilish bo‘yicha xodimlarning majburiyati va qoida buzilganda javobgarlikning huquqiy asoslarini nazarda tutadi.
Axborotlarni himoyalashning huquqiy ta’minoti.
Kompyuter viruslarini tasir qilishi darajasi boyicha qo’yidagilarga ajratish mumkin:

• xavfli bo’lmagan viruslar;
• xavfli viruslar;
• o’ta xavfli viruslar.

Kompyuter viruslari
Kompyuter virusi - internet orqali suzib yuradigan, kompyuter programmalarini yo'q qilib, ishlamay qolishiga sabab bo'ladigan dastur. Dunyodagi birinchi virus dasturi 1988-yili Karnell Universiteti aspiranti Robert Moris tomonidan Internet tarmog’iga joylashtirilgan.
Virus ham tuzilishiga ko’ra dastur, lekin zararli!
Axborotlarning ximoyalash dasturlari
Kriptografik (shifrli)
ximoyalash tizimlari.
Kompyuter va undagi axborotlarni parol bilan ximoyalash dasturlari;
Ixchamlovchi dasturlar;
Antivirus dasturlari;