Axborot tizimlari nazariy asoslari magistratura mutaxassisliklari uchun o


Kompyuter virusi klassifikatsiyasi



Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet121/130
Sana28.07.2021
Hajmi2,13 Mb.
#131056
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   130
Bog'liq
Axborot tizimlari nazariy asoslari (T.Maxarov)

Kompyuter virusi klassifikatsiyasi 
Ekspertlarning  hisoblariga  ko„ra,  hozirgi  kunda  mavjud  bo„lgan 
viruslar  soni  800.000  dan  ortib  ketdi.  Har  kuni  8-10  ta  yangi  viruslar 
yaratilmoqda. Hozirgi kunda amalda harakatda bo„lgan viruslarning soni 
www.ziyouz.com kutubxonasi


 
151 
 
300 ga yaqin deb hisoblanmoqda. 
Taniqli virusologlardan biri Yevgeniy Kasperskiy viruslarni 
belgilari bo„yicha quyidagicha tasniflashni taklif qiladi: 
1.
 Virusning yashash muhiti bo‘yicha
1.1.
 Tarmoq – kompyuter tarmog„i bo„yicha tarqaladi. 
1.2.
 Fayl – bajarilayotgan fayllarga tadbiq qilinadi. 
1.3.
 Yuklanuvchi – diskning yuklash sektori (Boot-sektor)ga tadbiq 
qilinadi. 
2.
 Yashash muhitini zararlash usuli bo‘yicha
 rezident – kompyuter xotirasida joylashadi va kompyuter 
o„chirilgunga qadar faol bo„ladi; 
 norezident – xotirani zararlamaydi, ma‟lum bir vaqt oralig„ida 
faol bo„ladi. 
3.
 Destruktiv imkoniyatlari bo‘yicha
 zararsiz – ishga ta‟sir qilmaydi; tarqalishi natijasida diskning 
bo„sh xotirasini kamaytiradi; 
 xavfsiz – diskning bo„sh xotirasini kamaytiradi, ovoz, grafik va 
boshqa effektlar yaratadi; 
 xavfli – ish jarayonida jiddiy uzilishlarni keltirib chiqarishi 
mumkin; 
 o‘ta xavfli – dasturlar yoki tizim ma‟lumotlarining yo„qolishiga 
olib kelishi mumkin. 
4.
 Virus algoritmining o‘zgachaligi bo‘yicha
 «Yo‘ldosh» viruslar – fayllarni o„zgartirmaydi, EXE-fayllar 
uchun yo„ldosh bo„lgan SOM-fayllar yaratadi. 
 «Chuvalchang» viruslar – tarmoq bo„yicha tarqaladi, tarmoq 
manzillarini hisoblagan holda o„z nusxalarini jo„natadi. 
 «Parazit» – disk sektorlari yoki fayllar tarkibini o„zgartiradi. 
 «Talaba» – ko„plab xatoliklarga ega bo„lgan viruslar. 
 «Stels» (ko„rinmas) viruslar –zararlangan fayl yoki sektorlarga 
DOS murojaatini tutib oladi va o„zining o„rniga zararlanmagan 
qismlarni qo„yadi. 
 «Sharpa» viruslar – hech qanday doimiy kodga ega emas, 
topish qiyin, virusning asosiy tanasi shifrlangan. 
 Makroviruslar – mashina kodlarida emas, Word Basic tilida 
yoziladi, Word hujjatlarida yashaydi, o„zini Normal.dotga 
yozadi). 
Kompyuterga viruslar kirishining asosiy yo„li egiluvchan va lazerli 
disklar  va  kompyuter  tarmoqlari  hisoblanadi.  Virusga  ega  bo„lgan 
www.ziyouz.com kutubxonasi


 
152 
 
dasturni  diskdan  yuklash  orqali  qattiq  diskni  virus  bilan  zararlash 
mumkin.  Bunday  zararlanish  tasodifiy  bo„lishi  mumkin.  Bunda  disk 
tizimli  bo„lishi  shart  emas.  Uni  zararlangan  kompyuter  disk 
yurituvchisiga  qo„yish  bilan  virus  tushushi  mumkin.  Kompyuter  virus 
bilan  zararlanganda  uni  aniqlash  muhim.  Buning  uchun  virus 
mavjudligining asosiy belgilarini bilish zarur. 
Ularga quyidagilarni kiritish mumkin: 
  ishning to„xtashi yoki normal ishlab turgan dasturlarning 
noto„g„ri ishlashi; 
 kompyuterning sekin ishlashi; 
 operatsion tizimni yuklash imkoniyatining yo„qligi; 
 fayl va kataloglarning yo„qolishi yoki ular mazmunining 
o„zgarishi; 
 fayllar vaqti va kunining o„zgarib qolishi; fayllar o„lchamining 
o„zgarishi; 
 diskda kutilmagan holda fayllar sonining sezilarli ortib ketishi; 
ekranga kutilmagan axborotlar yoki tasvirlarning chiqarilishi; 
ko„zda tutilmagan ovoz signallarining uzatilishi; 
 kompyuter ishida tez-tez uzilishlarning yuzaga kelishi. 
Shuni e‟tiborga olish lozimki, yuqorida keltirilgan o„zgarishlar virus 
mavjudligi tufayli yuzaga kelishi shart emas, boshqa kamchiliklar tufayli 
ham  sodir  bo„lishi  mumkin.  Shu  sababli,  kompyuterga  tashxis  qo„yish 
doimo qiyinchilik tug„diradi. 
Virus  qanday  bo„lishidan  qat‟iy  nazar,  foydalanuvchi  kompyuter 
viruslaridan himoyalanishning asosiy usullarini bilishi lozim. 
Viruslardan himoyalanish uchun quyidagilardan foydalanish 
mumkin: 
 diskning fizik buzilishidan, foydalanuvchining noto„g„ri 
harakatlaridan yoki noto„g„ri ishlayotgan dasturlardan 
himoyalanish uchun foydali bo„lgan axborotni himoyalash 
umumiy vositalari; 
 virus bilan zararlanish ehtimolligini kamaytiruvchi profilaktik 
choralar; 
 virusdan himoyalanish uchun maxsuslashtirilgan dasturlar. 
Axborotni  himoyalash  umumiy  vositalari  nafaqat  viruslardan 
himoyalanish uchun foydali. Bu vositalarning ikkita asosiy turi mavjud: 
 
Axborotni nusxalash – diskning tizim sohalarini va fayllar 
nusxalarini yaratish. 
 
Axborotni  ruxsatsiz  foydalanishdan  chegaralash,  xususan, 
www.ziyouz.com kutubxonasi


 
153 
 
dasturlar  va  ma‟lumotlarning  viruslar,  noto„g„ri  ishlayotgan 
dasturlar, 
foydalanuvchining 
noto„g„ri 
harakatlaridan 
himoyalash. 

Download 2,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   130




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish