Axborot tizimlari nazariy asoslari magistratura mutaxassisliklari uchun o



Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet120/130
Sana28.07.2021
Hajmi2,13 Mb.
#131056
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   130
Bog'liq
Axborot tizimlari nazariy asoslari (T.Maxarov)

Kompyuter virusi tushinchasi 
Kompyuter  virusi  –  bu  o„lchami  jihatidan  katta  bo„lmagan  va 
maxsus  yozilgan  dastur  (ya‟ni  bajariluvchi  kodning  ma‟lum  bir  ketma-
ketligi)  bo„lib,  o„zini  boshqa  dasturlarga  «yozib»  qo„yishi  (ularni 
«kasallantiradi»), 
nusxalarini 
yaratishi 
va 
ularni 
fayllarga, 
kompyuterning tizim sohalariga tadbiq qilishi mumkin. Bundan tashqari, 
www.ziyouz.com kutubxonasi


 
150 
 
kompyuterda nazarda tutilmagan turli amallarni bajarishi mumkin. 
Ichida  virus  bo„lgan  dastur  «zararlangan»  deyiladi.  Bunday  dastur 
ishni  boshlaganda  boshqaruvni  avval  virus  oladi.  Virus  boshqa 
dasturlarni  topadi  va  ularni  «zararlaydi»  hamda  qandaydir  zararli 
amallarni (masalan, fayllarni yoki diskda fayllarning joylashish tartibini 
buzadi, tezkor xotirani «ifloslantiradi» va h.k) bajaradi. Viruslar boshqa 
dasturlarga  har  doim  zarar  yetkazmasligi,  balki,  ma‟lum  shartlar 
bajarilgandagina  ishga  tushishi  mumkin.  Masalan,  Anti-MIT  virusi  har 
yilning  1-dekabrida  qattiq  diskdagi  barcha  axborotni  buzadi,  Tea  Time 
virusi  15:10  dan  15:13  gacha  klaviaturadan  axborot  kiritishga  xalaqit 
beradi.  2003-yilda  shaharda  «kezib  yurgan»  mashhur  bo„lgan  One  Half 
virusi  qattiq  diskdagi  ma‟lumotlarni  sezilmagan  holda  shifrlaydi.  1989-
yilda  amerikalik  talaba  virus  yaratishga  muvaffaq  bo„ldi  va  bu  virus 
AQSh  Mudofaa  Vazirligining  6.000  ga  yaqin  kompyuterini  ishdan 
chiqardi.  Taniqli  Dir-II  virusi  epidyemiyasi  1991-yilda  tarqaldi.  Virusda 
original,  yangi  texnologiyadan  foydalanildi  va  an‟anaviy  antivirus 
vositalarining  rivojlanmaganligi  hisobiga  keng  tarqaldi.  Kristofer  Payn 
Pathogen hamda Smeg viruslarini yaratishga erishdi. Aynan oxirgisi juda 
xavfli,  uni  avvalgi  ikkita  virusga  ulash  mumkin  edi.  Har  dastur  ishga 
tushirilganda  ular  konfiguratsiyasini  o„zgartiradi.  Shu  sababli,  ularni 
yo„qotish  mumkin  emas  edi.  Payn  kompyuter  o„yinlari  va  dasturlarini 
ko„chirib,  ularni  virus  bilan  zararlantirar  va  tarmoqqa  jo„natar  edi. 
Foydalanuvchilar  o„z  kompyuterlariga  zararlangan  dasturni  ko„chirib, 
diskni zararlantirganlar. Payn shu darajada ishga berilib ketdiki, natijada 
viruslarni  virusga  qarshi  kurashuvchi  dasturlarga  ham  kiritishga 
muvaffaq  bo„ldi.  Uni  ishga  tushurish  bilan  yana  bir  yangi  virus  olinar 
edi. Buning natijasida ko„pgina firmalar fayllari yo„qotildi va ko„rilgan 
zarar  millionlab  funt  sterlingga  yetdi.  Amerikalik  dasturchi  Morris  virus 
yaratuvchi  sifatida  tanilgan.  U  yaratgan  virus  1988-yilda  Internetga 
ulangan yetti mingga yaqin shaxsiy kompyuterni ishdan chiqardi. 
Sun‟iy  o„zi  ko„payuvchi  konstruktsiyalarni  tekshirish  XX  asrning 
o„rtalarida  amalga  oshirildi.  «Kompyuter  virusi»  termini  keyinroq 
yuzaga  keldi.  Uning  muallifi  Lexay  universiteti  xodimi  F.  Koen  (AQSh) 
(1984-yil,  axborot  xavfsizligi  bo„yicha  yettinchi  konferentsiya) 
hisoblanadi. 

Download 2,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   130




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish